Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Soçi'de bir araya geldi. Erdoğan, görüşmenin gerçekleştirildiği Rus Sanatoryum'a gelişinde Rusya Devlet Başkanı Putin tarafından karşılandı. İki lider, heyetler arası görüşme ve baş başa çalışma yemeğinin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.
'Savaşın Kazananı, Barışın Kaybedeni Olmaz'
Üzerinde özellikle durdukları konulardan birinin Karadeniz girişiminin yeniden canlandırılması olduğunu, Rusya'nın KKTC'de ofis açma kararından memnuniyet duyduklarını dile getiren Erdoğan, şöyle devam etti: "Karadeniz girişimi küresel gıda kriziyle mücadelede anahtar rol oynadı. Özellikle Afrika gibi tahıla en çok ihtiyaç duyanlar için bir nefes borusu oldu. Gündeme getirilen alternatif öneriler Karadeniz girişimi gibi sürdürülebilir, güvenli ve taraflar arası işbirliğine dayanan kalıcı bir model sunamamıştır. Rusya'nın girişimin yeniden başlaması noktasındaki beklentileri tüm tarafların malumudur. Rus dostlarımızın dile getirdiği hususları biz de farklı vesilelerle ifade ettik, ediyoruz. Eksiklerin giderilerek girişimin devam ettirilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu konudaki görüşlerimizi değerli dostumla da samimiyetle ikili görüşmemizde paylaştım. Bu kapsamda Birleşmiş Milletlerle bir istişare, önemli ilerlemeler içeren yeni öneriler paketi hazırladık. Bu yeni süreç vasıtasıyla netice almanın mümkün olduğu kanaatindeyim. Türkiye olarak beklentileri karşılayacak bir çözüme inşallah kısa sürede ulaşacağımıza inanıyorum. Bölgemizde kalıcı barış, istikrar ve refahın tesisine yönelik çalışmalarımızı sürdürme kararlılığındayız. Devam eden çatışmaların bir an önce uluslararası hukuk temelinde kalıcı ve adil bir barışla sona erdirilmesini arzu ediyoruz. Her konuşmamda vurguluyorum, savaşın kazananı, barışın kaybedeni olmaz. Bu ilkesel yaklaşımımızı aynen muhafaza ediyoruz. Taraflar arasında doğrudan müzakerelere evvelce ev sahipliği yaptık. Bu konuda üzerimize düşeni her zaman olduğu gibi yine yapmaya hazırız."
'Fakir Afrika Ülkelerine Gönderilecek Tahıl Önemli'
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin, açıklamalarının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı. Karadeniz Tahıl Koridoru'na ilişkin bir soru üzerine Erdoğan, "Ukrayna'nın burada Rusya ile müşterek adımların atılabilmesi noktasında yaklaşımlarını tabii ki yumuşatması gerekiyor. Özellikle şu an itibarıyla Karadeniz Tahıl Koridoru'ndan, en az gelişmiş, fakir Afrika ülkelerine gönderilecek tahıl önemli. Ama buradan çıkacak tahılın yüzde 44'ü Avrupa ülkelerine giderse buna tabii haklı olarak Rusya olumlu bakmıyor." diye konuştu. Erdoğan, Rusya'nın, tahılı fakir ülkelere göndermek istediğini belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü: "Yaptığımız görüşmede de Sayın Putin, 'Biz fakir ülkelere bu 1 milyon ton tahılı göndermeye varız, bunun bütün lojistik çalışmalarını da yaptık, bu lojistik çalışmalarıyla bu adımı atmaya hazırız' dediler. Biz de kendilerine 'burada üzerimize ne görev düşüyorsa Türkiye olarak biz de buna varız ve sizden gelecek olan bu tahılları biz fabrikasyon olarak değirmenlerimizde öğüterek un şeklinde fakir Afrika ülkelerine gönderebiliriz' dedik ve bu konularda da mutabık kaldık. Temennim odur ki Sayın Putin de Afrika ülkelerinden gelen bu talepleri süratle yerine getirir ki altı tane ülkeden özellikle bahsediyor. Temennim odur ki bu adımları da müşterek atma durumunda oluruz."
Katar'ın desteğiyle tahılın sevkiyatı konusunda neler konuşulduğuna ilişkin soru üzerine Erdoğan, "Katar, özellikle bu fakir, en az gelişmiş Afrika ülkelerine tahılın, özellikle un haline getirilerek gönderilmesi noktasında mali destek verme bakımından yani Rusya-Türkiye-Katar üçlüsü olarak katılabiliriz diyorlar. Böyle bir adımı atmak suretiyle temenni ediyorum ki en az gelişmiş Afrika ülkelerinin bizler de yanında oluruz." dedi.
'Akkuyu'da İlk Ünite Gelecek Yıl Çalışacak'
Rusya Devlet Başkanı Putin ise Erdoğan ile yaptığı görüşmenin yapıcı bir atmosferde gerçekleştiğini, güncel uluslararası ve bölgesel konuları değerlendiklerini bildirdi. Ticaret hacminde daha etkin şekilde milli para birimleri kullandıklarını hatırlatan Putin, "Ticari ilişkimizde dolar ve avro payı sürekli düşüyor. Bizim Merkez Bankalarımız iki ülkenin finansal ve kredi kurumları arasında muhabir hesap oluşturuyorlar. Karşılıklı ticarette yerli para birimi kullanımı konusunda kararlılığımızı teyit ettik. Dolar ve avroyu daha az kullanma konusunda hemfikiriz." dedi. Putin, enerji alanında işbirliğinin stratejik nitelikte olduğunu vurgulayarak, Akkuyu Nükleer Santrali'nde gelecek yıl ilk ünitenin çalışmaya başlaması için çalışmaların sürdüğünü belirtti. TürkAkım ve Mavi Akım doğal gaz boru hatları üzerinden geçen sene 21,5 milyar metreküp doğal gaz sevk edildiğini söyleyen Putin, bu yılın ilk 7 ayında ise 10 milyar metreküp doğal gaz gönderdiklerini dile getirdi. Putin, "Rusya doğal gaz konusunda her zaman Türkiye'nin sorumlu ve en büyük partneri olacaktır. Üçüncü ülkelere de doğal gaz sevk edeceğimizi söyleyebiliriz. İlerde de Türk ekonomisine bu ucuz ve etkili yakıtın sevkiyatına devam edeceğiz. Onun için Türkiye'de doğal gaz dağıtım merkezi kurulmasını teklif ettik." diye konuştu. Türkiye'de doğal gaz merkezi projesi konusunda çalışmaların sürdüğünü anlatan Putin, “Gazprom, BOTAŞ'a yol haritasını sundu, sırada ortak çalışma grubunun kurulması var." ifadesini kullandı. Putin, geçen yıl Rusya'dan Türkiye'ye 5 milyon turistin gittiğini, bu yılın ilk yarısında ise 2,2 milyon turistin Türkiye'de dinlendiğini belirterek, "İnanıyoruz ki aynı şekilde hızlı tempo gelişmeye devam edecek." dedi.
'Küresel Gıda Pazarını Çok Etkilemedi'
Karadeniz Tahıl Girişimi'nden ayrılma kararına mecbur kaldıklarının altını çizen Putin, "Batı, Rus tarım ve gübre ihracatının açılmasını engelliyor. Ukrayna tarafı insani koridorları sivil ve askeri tesislere terör saldırısı yapmak için kullandı. Söz konusu anlaşmanın sona ermesi küresel gıda pazarını çok etkilemedi. Üretim bakımından bir sorun yok ama dağıtım konusunda bir sorun var. Bunun Karadeniz girişimiyle hiçbir alakası yok." ifadelerini kullandı. Ukrayna'dan çıkan gıdaların yüzde 70'nin gelişmiş ülkelere ulaştığını dile getiren Putin, "İlkesel tutumuzu tekrar etmek istiyorum. Tahıl koridorunu canlandırmak istiyoruz, bunu yapacağız. Bir şartla yapacağız. Tarım ürünlerimizin de engelsiz şekilde denize çıkmasını istiyoruz. Rus tarım ürünlerinin ihracatı ile tüm yaptırımlar kaldırılırsa bunu yapmaya hazırız.” dedi. Rusya olarak dünya gıda piyasasındaki fiyatları stabilize etmek için ellerinden geleni yapmak için projeleri olduğunu ifade eden Putin, Rusya'dan 1 milyon ton tahılın imtiyazlı fiyatla Türkiye üzerinden una çevrilerek Katar'ın finansmanı ile ihtiyaç sahibi ülkelere gönderebileceklerini söyledi. Rus lider Putin, Suriye'de Türkiye ile olan işbirliğine değer verdiklerini vurgulayarak, Türkiye'nin bu ülkedeki krizin çözümü konusundaki temel ilkelerde hemfikir olduklarını belirtti. Putin, Libya'da da kapsamlı bir çözümden yana olduklarını vurguladı.
'Erdoğan Büyük Önem Veriyor'
Ukrayna krizi ve Karadeniz Tahıl Girişimi’nin önemine ilişkin soruyu cevaplayan Putin, Erdoğan'ın Ukrayna krizinin çözülmesine büyük önem verdiğini aktardı. Bu görüşmede de buna büyük önem verdiğinin altını çizen Putin, Türkiye'de Erdoğan'ın katılımıyla Rus ve Ukrayna heyetleri arasında geçmişte mutabakata varıldığını hatırlattı. Ukrayna’nın bu müzakerelerde üzerinde varılan mutabakat belgelerini çöpe attığını belirten Putin, bu mutabakatlara kimsenin dönmediğini, yeni girişimlerin olduğunu ancak bu girişimlerin ise Rusya ile hiçbir zaman görüşülmediğini dile getirdi. Putin, "Arabuluculuk girişimlerini hiçbir zaman reddetmedik. Çin'in de Afrika ülkelerinin de girişimleri var. Sayın Erdoğan'a da çabaları için müteşekkiriz." ifadelerini kullandı. Tahıl Anlaşması'na Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ve BM'nin ara buluculuğu ile katıldıklarını dile getiren Putin, şöyle devam etti: "Rus tarafına vaat edilenlerin hiçbiri yerine getirilmedi. Anlaşmanın uzatılmasını istediler biz uzattık. İki kez bunu yaptık ama bize verilen vaatler yerine getirilmedi. Üçüncü kez de rica ettiler ama biz yine uzattık. Batılı partnerlerimiz bizi dolandırdı. Birkaç gün içinde sözler yerine getirilsin, biz bu tahıl koridorunun devam etmesi için kendi çabalarımızı sarf ederiz. Biz bu anlaşmaya karşı değiliz. Önümüzdeki günlerde eğer bütün vaatler yerine getirilecekse biz bu girişime döneceğiz. Buna bir şey ilave etmeye gerek yok."
Tahıl koridorlarının Ukrayna tarafından askeri amaçlarla kullanıldığına dikkat çeken Putin, TürkAkım ve Mavi Akım doğal gaz boru hatlarına da saldırı teşebbüslerinin olduğunu sözlerine ekledi.