Büyüme Performansı:
Türkiye ekonomisi, 2023 yılında meydana gelen depremin yol açtığı büyük zararlara rağmen güçlü bir büyüme performansı sergilemiştir. Yıl boyunca ekonomik büyüme %5,1 oranında gerçekleşmiştir. Bu büyüme, özellikle inşaat dahil hizmetler sektörünün katkısıyla desteklenmiştir. İnşaat dahil hizmetler sektörü, 2023 yılında %5,4 oranında bir büyüme kaydederek toplam büyümeye 3,5 puanlık bir katkı sağlamıştır. Sanayi sektöründe ise büyüme oranı %1,7 olarak belirlenmiş olup, toplam büyümeye katkısı 0,3 puan olarak gerçekleşmiştir.
Eylül 2023’te yayımlanan Orta Vadeli Program (OVP) çerçevesinde, 2024 yılı için öngörülen büyüme oranı %4 iken, bu oran gerçekleşme tahminine göre %3,5 olarak revize edilmiştir. 2025 yılı için ise büyüme hedefi %4,5’ten %4’e indirilmiştir. 2025-2027 dönemini kapsayan Orta Vadeli Plan’a göre 2026 ve 2027 yılları için belirlenen büyüme hedefleri ise sırasıyla %4,5 ve %5 olarak belirlenmiştir.
2023 yılında özel tüketim, bir önceki yıla göre %13,6 oranında bir artış göstererek büyümeye 9,5 puanlık önemli bir katkı sağlamıştır. Sabit sermaye yatırımları %8,4 ve kamu tüketimi %2,4 oranında artış kaydederek sırasıyla büyümeye 2 ve 0,3 puan katkıda bulunmuştur. Ancak, 2023 yılında dış talepteki zayıflamanın etkisiyle net ihracatın büyümeye katkısı negatif 3,1 puan olarak gerçekleşmiştir.
İstihdam Gelişmeleri:
2023 yılında Türkiye'de istihdam, depremin olumsuz etkilerine ve emeklilik düzenlemelerine rağmen önemli bir artış göstermiştir. Yıl genelinde yaklaşık 880 bin kişilik bir istihdam artışı gerçekleşmiştir. Tarım sektörü hariç tüm sektörlerde istihdam artışı gözlemlenmiştir; sanayi sektöründe 48 bin, inşaat ve hizmetler sektöründe ise toplamda 1 milyon 3 bin kişi istihdam edilmiştir.
2023 yılı itibarıyla toplam işgücü 562 bin kişi artmış olup, bu artışın %66’sı kadın işgücündeki artıştan kaynaklanmıştır. İşsizlik oranı ise %9,4 seviyesine gerileyerek son on yılın en düşük seviyesine ulaşmış, bu oran Orta Vadeli Program'daki %10,1 hedefinin de altında kalmıştır.
2024 yılı itibarıyla istihdamın artmaya devam etmesi ve işgücü piyasasının daha da güçlenmesi beklenmektedir. 2024’ün ilk yarısında, 2023’ün ikinci yarısına kıyasla net 739 bin yeni istihdam yaratılmıştır. Ayrıca, 2024 yıl sonu işsizlik oranının %9,3 seviyesinde gerçekleşmesi öngörülmektedir. En son açıklanan 2024 yılı Temmuz ayı verilerine göre işsizlik %8,8 seviyesindedir.
Fiyat İstikrarı Gelişmeleri:
2023 yılı sonunda Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) yıllık artış oranı %64,8 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran, 2024-2026 yılları için Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında belirtilen %65’lik 2023 yılı sonu TÜFE artış oranı tahminine oldukça yakın bir seviyededir. 2024 Eylül ayı enflasyonu ise %49,4 olarak açıklanmıştır.
2024-2026 OVP’sinde %33 olarak belirlenen 2024 yılı sonu TÜFE artış oranı, 2025-2027 OVP’sinde %41,5 olarak revize edilmiştir. Benzer şekilde, 2025 yılı için tahmin edilen yıl sonu TÜFE artış oranı %15,2’den %17,5’e güncellenmiştir. 2026 yılında enflasyonun tek haneli rakamlara düşmesi beklenmekte olup, TÜFE yıl sonu artış oranının %9,7 olması hedeflenmektedir. 2027 yılı için ise bu oran %7 olarak öngörülmektedir.
Dış Ticaret Gelişmeleri:
2023 yılı, Türkiye ekonomisi için cari işlemler açığının daraltılması ve dış finansman ihtiyacının azaltılması gibi önemli hedeflerin ön planda olduğu bir yıl olmuştur. Depremin olumsuz etkilerine rağmen, mal ihracatı %0,6 oranında artarak 255,6 milyar dolar seviyesine ulaşmış ve Orta Vadeli Program (OVP) 2024-2026 hedeflerinin üzerinde gerçekleşmiştir. İthalat ise OVP hedefinin 5 milyar dolar altında kalarak 362 milyar dolar olarak kaydedilmiştir.
2024 yılının ilk yedi ayında ihracat, bir önceki yılın aynı dönemine göre %4,1 oranında artarak 148,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılı genelinde ise ihracatın %3,3 oranında artarak 264 milyar dolara ulaşması beklenmektedir.
Öte yandan, 2024 yılının ilk yedi ayında ithalat, bir önceki yılın aynı dönemine göre %8,3 oranında azalarak 198,7 milyar dolar seviyesine düşmüştür. Yıl genelinde ithalatın %4,7 oranında azalarak 345 milyar dolara gerilemesi öngörülmektedir.
Türkiye ekonomisi, 2023'te depremin getirdiği zorluklara rağmen güçlü bir büyüme sergilemiştir. İnşaat ve hizmetler sektörleri büyümeye en büyük katkıyı sağlarken, sanayi sektörü sınırlı bir katkı yapmıştır. Büyüme oranları 2024 ve 2025 için aşağı yönlü revize edilmiştir, ancak istihdamda kaydedilen artış ve işsizlik oranındaki düşüşler olumlu sinyaller vermektedir. Enflasyonun 2026'dan itibaren tek haneli rakamlara inmesi beklenirken, ihracatın artması ve ithalatın azalmasıyla ödemeler dengesi iyileşme eğilimindedir.