Geçtiğimiz aylarda Dünya Bankası çok güzel bir rapor yayınladı. Başlığı şöyle: “Geleceğimizi Seçmek: İklim Eylemi İçin Eğitim”
Rapor iklim eğitimiyle ilgili çarpıcı bazı gerçekleri ortaya koymaktadır. Öne çıkan bazı hususlara bakacak olursak,
- İklim değişikliği eğitimi yetersizdir: 2021'de iklim finansmanının yalnızca %1,5'i eğitime ayrılmıştır.
- İklim değişikliği eğitimi eksikliği, iklim eyleminin gecikmesine neden olmaktadır. Düşük ve orta gelirli ülkelerde iklim farkındalığı sadece %65 seviyesindedir.
- Pek çok ülkede iklim değişikliği nedeniyle okullar kapanmakta, öğrenme kayıpları artmaktadır. Düşük gelirli ülkelerde öğrenciler yılda 18 gün okul kaybederken, yüksek gelirli ülkelerde bu süre 2,4 gündür.
- 2022-2024 arasında 404 milyon öğrenci, aşırı hava olayları nedeniyle okul kapanmaları yaşamıştır.
- Artan sıcaklıklar öğrenmeyi olumsuz etkilemektedir.
Raporda eğitimin iklim eylemine katkı sağlaması için üç temel engel vurgulanmaktadır:
- Düşük temel beceriler: 10 yaşındaki çocukların %70’i okuma yazma konusunda asgari yeterlilik seviyesine ulaşamamaktadır.
- İklim eğitimi eksik: Gençlerin %65’i okullarda iklim değişikliği hakkında yeterli bilgi edinmediğini düşünmektedir.
- Öğretmenler yeterli donanıma sahip değil: Öğretmenlerin %87’si derslerinde iklim konularına yer verirken, %71’i en az bir temel iklim sorusuna yanlış yanıt vermektedir.
Neler Yapılabilir?
Eğitim konusunda doğru bir planlamayla ve mütevazı bir bütçeyle yapılabilecek pek çok şey bulunduğunu göz ardı etmemek gerekmektedir:
- Eğitim sistemleri iklim değişikliğine uyarlanabilir:
- Raporda okulların, öğrenci başına 18,51 ABD doları maliyetle iklime dirençli hale getirilebileceği belirtilmektedir.
- Bu yatırım, sıcaklık kontrolü, altyapı güçlendirme, uzaktan eğitim ve öğretmen eğitimi gibi çözümleri içermektedir.
- Yeşil becerilere yönelik yanlış inanışlar düzeltilmelidir:
- Gençlerin %54’ü yeşil becerilerin sadece yüksek lisans derecesiyle edinilebileceğini düşünmektedir.
- Oysa birçok yeşil iş, bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik gibi alanlarda karmaşık beceriler gerektirmemektedir. Orta düzey beceri gerektiren yeşil işler de azımsanmayacak orandadır.
İklim Eyleminde Eğitimin Önemi
Eğitim, iklim eylemi için güçlü ancak yeterince kullanılmayan bir araçtır. İklim finansmanının daha fazla kısmının eğitime yönlendirilmesi, iklim değişikliğinin azaltılması ve uyum sağlanması açısından önemli bir katkı sağlayabilir. Eğitim, zihniyetleri, davranışları, becerileri ve yeniliği dönüştürerek iklim değişikliğinin hafifletilmesi ve uyum sağlanmasında önemli bir rol oynayabilir. Buna rağmen, eğitim iklim finansmanında büyük ölçüde göz ardı edilmektedir.
- Eğitim, iklim değişikliği farkındalığının en güçlü belirleyicisidir. 96 ülkeden alınan verilere göre, ek bir eğitim yılı iklim farkındalığını %8,6 artırmaktadır.
- Eğitim, iklim değişikliğine uyum için davranış değişikliğini teşvik edebilir. Daha eğitimli bireyler, afetlere karşı daha hazırlıklı olup, daha hızlı toparlanmaktadır.
- Eğitim, sadece gelecekte değil, bugün de iklim eylemine katkı sağlayabilir. Çocuklara yönelik iklimle ilgili farkındalık çalışmalarının, ebeveynlerinin iklim dostu davranışlarını artırdığı bilinmektedir.
- Üst ortaöğretim ve yükseköğretim, yeşil becerileri büyük ölçekte yaygınlaştırabilir. Rapor kapsamında araştırılan sekiz düşük ve orta gelirli ülkede gençlerin %65’i, yeşil beceriler olmadan gelecekteki istihdamlarının risk altında olduğunu düşünmektedir.
İklim Eğitimi Önündeki Engeller
- Temel becerilerin eksikliği: Küresel olarak 10 yaşındaki çocukların %70’i okuma-yazmada asgari yeterlilik seviyesine ulaşamamaktadır.
- İklim eğitiminin mevcut müfredata entegre edilmemesi: Rapora göre sekiz düşük ve orta gelirli ülkede gençlerin %65’i okullarda iklim değişikliği hakkında yeterli bilgi edinmediklerini belirtmektedir.
- Rapor bulgularına göre öğretmenler iklim konularını derslerine dahil etmektedir, ancak yeterli eğitime sahip değildir. Altı düşük ve orta gelirli ülkede öğretmenlerin %87’si derslerinde iklim konularına yer verdiğini belirtmiş, ancak %71’i en az bir temel iklim sorusuna yanlış yanıt vermiştir.
Politika Önerileri
Raporda politikacıların aşağıdaki konulara odaklanarak eğitimde iklim eylemini artırabileceği belirtilmektedir:
- Temel becerileri sağlamlaştırmak ve iklim konularını erken yaşta müfredata entegre etmek.
- Öğretmenleri eğitmek ve mevcut müfredatı öğretmenlerle birlikte revize etmek.
- İklim eğitimini bağımsız bir ders olarak mı yoksa mevcut derslere entegre şekilde mi verilmesi gerektiğine dair net bir yol belirlemek. (Öğretmenlerin %45’i ayrı bir ders, geri kalan kısmı ise mevcut derslerde entegre edilmesini desteklemektedir.)
- Yeşil beceriler hakkındaki yanlış inanışları düzeltmek. Gençlerin %54’ü yeşil becerilerin yalnızca yüksek lisans derecesi ile kazanılabileceğine inanırken, %73’ü STEM (Fen, Teknoloji, Mühendislik, Matematik) eğitimi almadan yeşil iş bulmanın imkânsız olduğunu düşünmektedir. Ancak rapora göre yeşil işlerin yalnızca %31’i STEM becerisi gerektirmektedir.
İklim Değişikliği Eğitimi Nasıl Finanse Edilebilir?
- Rapora göre okullar, öğrenci başına sadece 18,51 ABD doları ile iklim değişikliğine karşı uyarlanabilir.
- Düşük gelirli ülkeler, öğrenci başına yıllık ortalama 51,80 ABD doları harcamaktadır. Bu nedenle, önerilen uyum önlemleri öğrenci başına maliyetleri %35,7 oranında artıracaktır.
İklim değişikliği eğitimi, hem mevcut neslin bilinçlenmesini sağlamak hem de gelecekteki iş gücünü yeşil dönüşüme hazırlamak için kritik bir araçtır. Ancak eğitim sistemleri, değişen iklimin etkilerine uyum sağlayamazsa, iklim krizinin sonuçları daha da derinleşecektir. Hükümetlerin, eğitim sistemlerini dayanıklı hale getirmek için hızlı ve etkili önlemler alması gerekmektedir.
Kaynak Rapor: Sabarwal, S., Marin, S. V., Spivack, M., Ambasz, D. (2024). Choosing Our Future: Education for Climate Action. International Bank for Reconstruction and Development / The World Bank, Washington, 154 pages.