Can Fuat GÜRLESEL
2019-2021 yılın kapsayan Yeni Ekonomi Programı açıklanmıştır. Yeni program ekonomide dengelenme, kamuda mali disiplin ile sanayi ve ihracatta yüksek katma değerli dönüşüm hedefleri üzerinde hazırlanmıştır. Programın hedeflerine ulaşması zaman alacaktır. Ancak reel kesimin yaşadığı acil sorunlar bulunmaktadır ve program doğrudan bu sorunların çözümüne eğilmemektedir. Bu nedenle bu sorunlar için aşağıdaki acil çözümler hayata geçirilmelidir.
Firmaların Nakit Sıkıntısı İçin Kamu Ödemeleri Hızlandırılmalı
Firmalar, bankalardan ilave finansman olanakları sağlamakta güçlük çekmektedir ve döviz ve TL kredi faizleri çok yükselmiştir. Ayrıca firmaların ilave teminat göstermeleri olanakları da azalmıştır. Üretici ve ihracatçıların birikmiş KDV alacaklarına ilişkin acil düzenlemeler yapılarak firmalar rahatlatılmalıdır. Öncelikle KDV alacaklarının nakit olarak ödenmesi sağlanmalıdır. İkinci olarak kesinleşmiş KDV alacakları bankalar nezdinde teminat olarak kabul edilmelidir. Üçüncü olarak kesinleşmiş KDV alacakları firmaların diğer kamu yükümlülüklerinden doğan ödemelere mahsup edilmelidir. KDV alacalarında bu üç konuda acil düzenleme yapılmalıdır.
Yeni Kredi Olanakları Yaratılmalı
Sanayici ve ihracatçı firmalar için Eximbank yeni bir sevk öncesi kredi programı uygulamaya başlamalıdır. Döviz ve TL cinsinden krediler 180 gün vadeli olmalı, TC. Merkez Bankası bu program kapsamındaki kredilere reeskont olanağı sağlamalı ve böylece daha düşük kredi faiz oranları uygulanmalıdır. Buy krediler için Eximbank ilave teminat mektubu almamalıdır. Satış sözleşmeleri teminat olarak kabul edilmelidir. Eximbank ayrıca firmaların maddi duran varlıklarını da teminat olarak kabul etmelidir. Eximbank ayrıca tüm kredileri için yüzde 100 teminat istemektedir. Bu oran geçici bir süre için yüzde 50’ye indirilmelidir.
Türk Lirasında İstikrar ve Öngörülebilirlik Sağlanmalı
Yurt içi ve yurt dışına üretim/satış yapan firmalar Türk Lirasında yaşanan dalgalanmalar nedeniyle maliyet ve fiyat yapmakta zorlanmakta ve yeni sipariş alımında tereddütler yaşanmaktadır. Bu nedenle Türk Lirasında kalıcı istikrar sağlayacak ilave önlemler alınmalıdır. Kamuda mali disiplini ortaya koyacak 2019 yılı bütçesi bir an önce açıklanmalıdır.
Türk Bankalarının Açtıkları Akreditiflere İlave Garantiler Verilmelidir
Üretimde kullanılan girdilerin ithalatları için Türk bankalarınca açılan akreditifler kabulünde sıkıntılar yaşanmaktadır. Akreditif kabul edilmemesi nedeniyle ithalatlar peşin ödeme ile yapılmaya başlanmış olup, işletmelerin hem döviz ihtiyacı artmakta hem de nakit akışları bozulmaktadır. Türkiye’deki bankaların açtıkları akreditiflere Eximbank’ın aval vermesi veya Kredi Garanti Fonu’nun garanti vermesi gibi yeni araçlar kullanılmalıdır. Alıcılara tedarik sigortaları yaptırılarak akreditifler ikame edilmelidir.
Firmaların Bankalar Nezdinde Oluşan Teminat Açıkları İçin KGF Kullanılmalıdır
Firmaların bankalar nezdindeki teminatları TL cinsinden oluşturulmaktadır. Ancak döviz kredileri kullananlar için kurlardaki artışlar ile birlikte firmaların teminat açıklarıoluşmuştur. Firmalar ilave teminat taleplerini karşılayamamakta veya kredi kapanmaları nedeniyle işletme sermayesi açıkları ile karşı karşıya kalmaktadır. Kredi Garanti Fonu firmalara bankalar nezdindeki teminat açıklarının kapatılmasında garanti vermelidir. Kesinleşmiş KDV alacakları bir an önce ödenerek firmaların işletme sermayeleri rahatlatılmalıdır.
Yüksek Banka Kredi Faiz Oranlarına Karşı Alternatifler Geliştirilmeli
Bankaların döviz ve TL cinsi kredi faiz oranları 3 ay içinde firmaların karşılayamayacakları seviyelere gelmiştir. Firmaların dönemi gelen faiz ödemelerini ve daha sonraki faiz ödemelerini bu faiz oranları ile yapmaları çok mümkün değildir. Ve birçok firma bu nedenle mali sıkıntı yaşayacaktır. Eximbank özellikle TL cinsinden kredi olanaklarını genişletmeli, ihracatçılara 180 gün vadeli bir TL cinsi işletme sermayesi kredi programı oluşturmalıdır. Merkez Bankası Eximbank’ın kullandırdığı döviz kredilerinde reeskont olanaklarını artırmalıdır.
Son Söz; Yeni Ekonomi Programının başarısı için reel sektörün yaşadığı acil sorunları çözebilmeliyiz.