KOMPOZİT MALZEME NEDİR?
Kompozit malzeme ortam koşullarına dayanıklı, esnek ama yeterli mekanik dayanıma sahip olmayan plastik ve/veya polyester matriks reçine ile yüksek mekanik dayanımlı takviye edici cam, karbon ve/veya aramid elyafının bir araya getirilmesi ile elde edilen üstün nitelikli bir mühendislik malzemesidir.1946’dan sonra tüm Dünya’da ticari boyuta gelen, ilk uygulamalardan bu yana hem takviye malzemelerinde hem de matriks malzemelerde bir çok yeniliklere gidilerek yeni kombinasyonlar uygulanması sonucu daha yüksek performans değerlerine sahip olan “kompozit malzemeler” çağdaş bir malzeme olma niteliğini de aşmış ve geleceğin malzemesi olma niteliğine ulaşmış bulunmaktadır.
Teorik olarak sonsuz ömürlü ve neredeyse sonsuz kullanım alanına sahip olan kompozit malzemelerin üstün özellikleri sayesinde çok büyük bir potansiyele de sahip oldukları bilinmektedir. Konvansiyonel malzemelere çok ciddi bir rakip konumuna gelen kompozitlerin ülkemizde de kullanımı giderek hızla yaygınlaşmaktadır.
Kompozir Malzemelerin Kullanım Alanları
Kompozitler, yaşam alanlarımızın her yerinde bizlere modern ve çağdaş çözümler sunmaktadır. Bindiğimiz otomobilde ve toplu taşıma araçlarında, yaşadığımız binalarda, kentimizin alt ve üst yapısında, denizde, havada, savunmada, tarımda çok yönlü malzeme olarak sorunlara çözüm üretmektedir.Kompozitler; İnşaat, Otomotiv ve Taşımacılık, Denizcilik, Altyapı ve Korozyon, Elektrik ve Elektronik, Havacılık ve Savunma ve Uzay, Yenilenebilir Enerji, Şehir Mobilyaları, Spor ve Eğlence gibi başlıca endüstriyel sektörlerde kullanılmaktadır.
Kompozir Malzemelerin Avantajları
Kompozit malzemeler, metallere kıyasla farklı özellikler barındırmaktadır. Kompozitlerin özgül ağırlıklarının düşük oluşu hafif konstrüksiyonlarda kullanımda büyük bir avantaj sağlamaktadır. Bunun yanında, fiber takviyeli kompozit malzemelerin korozyona dayanımları,ısı, ses ve elektrik izolasyonu sağlamaları da ilgili kullanım alanları için bir üstünlük sağlamaktadır.
• Yüksek Mukavemet : Kompozitlerin çekme ve eğilme mukavemeti birçok metalik malzemeye göre çok daha yüksektir.
• Kolay Şekillendirebilme : Büyük ve kompleks parçalar tek işlemle bir parça halinde kaplanabilir.Bu da malzeme ve işçilikten kazanç sağlar.
• Elektriksel Özellikler : Uygun malzemelerin seçilmesiyle çok üstün elektriksel özelliklere sahip kompozit ürünler elde edilebilir.
• Korozyona ve Kimyasal Etkilere Karşı Mukavemet : Kompozitler, hava etkilerinden, korozyondan ve çoğu kimyasal etkilerden zarar görmezler.
• Isıya ve Ateşe Dayanıklılığı : Isı iletim katsayısı düşük malzemelerden oluşabilen kompozitlerin ısıya dayanıklılık özelliği, yüksek ısı altında kullanılabilmesine olanak sağlamaktadır.
• Kalıcı Renklendirme : Kompozit malzemeye, kalıplama esnasında reçineye ilave edilen pigmentler sayesinde istenen renk verilebilir.
• Titreşim Sönümlendirme : Kompozit malzemelerde süneklik nedeniyle doğal bir titreşim sönümleme ve şok yutabilme özelliği vardır.
Kompozit Malzemelerin Çevresel Etkileri
Kompozit malzemeler çevre dostu malzemelerdir. Öncelikle kompozit malzeme kullanımı ağaç, alüminyum, demir v.b. konvansiyonel malzemelerin kullanımına alternatif olarak geliştiği için doğal malzemelerin kullanımını azaltmaları çerçevesinde doğal yaşamın korunmasına çok önemli bir katkıda bulunmaktadırlar. Sonsuz ömürlü ve uzun kullanım sürelerine sahip olan kompozit malzemeler alternatif malzemelerin kullanımı azaltarak da doğal kaynakların korunmasını sağlamaktadırlar.Dünya Kompozit Pazarı
Kompozit sanayi geçen 30 yıl içerisinde global ekonomik büyüme ve anahtar sektörlere daha fazla nüfuz etme becerisine dayanarak uzun süreli bir gelişme göstermiştir.Bugün gelinen noktada kompozit malzeme pazarı dünya ölçeğinde 75 milyar euro ve 11 milyon tonluk bir hacme ulaşmış bulunmaktadır. 2002 ve 2015 yılları arasında kompozit pazarı Dünya ölçeğinde işlenmiş son ürün olarak yılda değer olarak 4-5% hacim olarak ise 3% büyüme göstermiştir.
Kompozit sanayiinin önümüzdeki 5 yıl sürecinde değer olarak 5%’lik, hacim olarak ise 4%’lük bir büyüme göstermesi beklenmektedir. Bu arada Kuzey Amerika ve Avrupa’nın 56% olan pazar payının 50%’ye gerileyeceği, Asya’nın pazar payının ise 37%’den 43%’e çıkacağı tahmin edilmektedir.
TÜRKİYE’DE KOMPOZİT PAZARI
Türkiye kompozit sektörü dünyadaki global ekonomik gelişmeler paralelinde ve son on yıllık siyasi istikrarın da etkisi ile diğer sektörlerde olduğu gibi hızlı ve uzun soluklu bir gelişme göstermiştir.Bugün gelinen noktada Türkiye kompozit malzeme pazarı 1,5 milyar Euro ve 280 bin tonluk bir hacme ulaşmış bulunmaktadır. Kompozit sektörü tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ikame malzemelerden pay alarak büyümektedir.
Kompozit sektörü Türkiye’de Avrupa ve dünya büyüme oranının üzerinde bir büyüme göstermektedir. Geçtiğimiz yıllarda dönemin ekonomik durumuna bağlı olarak Türkiye’de 8%-12% arası bir büyüme görülmüştür. Son yıllarda ise yaşanan ekonomik istikrar paralelinde 9%-10% arasında bir büyüme izlenmektedir.
Bugün Türkiye kompozit sektörü orta ve büyük ölçekli 150-200 şirket, kısmen kompozit işi yapan 700-800 şirket, yaklaşık 5000 çalışanı ile yıllık 250 bin ton toplam üretimi ile 1,5 milyar Euro’luk bir değer üreten sektör konumundadır.
KOMPOZİT SEKTÖRÜ İHRACAT RAKAMLARI
Kompozit sektörü, doğrudan ve dolaylı olarak ihracat yapmaktadır. Ürettiği hammaddeleri, sanayi ara mallarını ve son ürünleri aldıkları ihaleler ve projeler çerçevesinde doğrudan ihraç eden sektör ayrıca bu ürünleri ihraç edilen her otomobil, otobüs, tekne, küvet v.b. ürünlerin içerisinde dolaylı olarak da ihraç etmektedir.
Sektör, ağırlıklı olarak Avrupa Birliği ülkelerine, Rusya’ya, Türk Cumhuriyetleri’ne, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’ya ihracat yapmaktadır. İhracat yapılan ülke sayısını artırmak ve yeni pazarlar
kazanmak amacıyla da çalışmalar her geçen gün yoğunlaştırılmaktadır. Sektördeki bazı firmalar, Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere Çin ve Uzak Doğu da dahil olmak üzere dünyanın her yerine ihracat yapmaktadırlar.
Ürün İhracat (Milyon Euro)
Polyester Reçine 50
Cam Elyafı 10
Karbon Elyaf 25
Teknik Tekstil 10
CTP Boru 60
Diğer Kompozit Ürünler 115
TOPLAM 270
Kompozit Sektörü İhracat Kalemleri (Milyon Euro)
Kompozit Sektörü İhracat Kalemleri (Milyon Euro)
Ürün İthalat (Milyon Euro)
Polyester Reçine 15
Cam Elyafı 70
Teknik Tekstil 5
Kimyasal Hammadde 170
Diğer Kompozit Ürünler 10
TOPLAM 270
Kompozit sektörü ithalat kalemleri (Milyon €)
Türkiye'de Sektörün Potansiyeli
Dünya’da bir “Gelişmişlik Kriteri” olarak kabul edilen kişi başına düşen kompozit tüketim miktarlarına bakıldığında, ülkemizin önünde önemli fırsatların ve olanakların olduğu ortaya çıkmaktadır. Dünyada 4-10 kg. arasında bir dağılım izleyen bu miktar ülkemizde 3 kg düzeyindedir. Dünyada 7,5 €/kg. olan ortalama fiyat seviyesi de ülkemizde 5,1€/kg. düzeyindedir. Gerek kişi başı tüketim miktarı ve gerekse de Türkiye’deki ortalama fiyat ülkemiz için önümüzdeki dönemde avantaj olarak değerlendirilmektedir.
Kompozit malzemenin sektörler arasında hacim olarak dağılımı Dünya, Avrupa ve Türkiye açısından aşağıdaki tablodaki gibidir.
SEKTÖRLER |
DÜNYA(%) |
AVRUPA(%) |
TÜRKİYE(%) |
Yapı ve İnşaat |
24,5 |
20 |
20 |
Taşımacılık ve Otomotiv |
21 |
30 |
18 |
Elektrik ve Elektronik |
19 |
14 |
3 |
Tüketim Malları |
6 |
3 |
2 |
Rüzgar Enerjisi |
7 |
12 |
4 |
Boru ve Tank |
14 |
13.5 |
50 |
Uzay ve Havacılık |
0.5 |
0.5 |
- |
Denizcilik |
4 |
5 |
2 |
Diğer |
4 |
2 |
1 |