Güneydoğu Asya’nın Yükselen Gücü Vietnam
Dünya ticareti ve ekonomik faaliyetlerinin Asya’ya kaymasını avantaja çeviren Vietnam, güçlü büyüme performansıyla dikkat çekiyor. Birçok serbest ticaret anlaşmasına imza atan Vietnam, dinamik ekonomisiyle Türk yatırımcılar için de önemli fırsatlar sunuyor.
Coğrafi Konum

Güneydoğu Asya’da Çinhindi Yarımadasının doğu kesiminde yer alan Vietnam, kuzeyde Çin Halk Cumhuriyeti, batıda Laos, Kamboçya ve Tayland Körfezi, güney ve doğuda Güney Çin Denizi ve Tonkin Körfezi ile çevrilidir.

Ülkenin güneyinde tropikal, kuzeyinde ise musonal iklim tipi hakimdir. Ülkede yıl boyunca ortalama sıcaklık 20°C civarındadır.

Vietnam’ın en büyük iki şehri Hanoi ve Ho Chi Minh City kuzeyde ve güneydeki iki büyük nehir deltasında yerleşiktir. Ülkenin siyasi başkenti olan Hanoi kuzeyde Red River deltasında. ekonomik ve ticari başkenti olarak kabul edilen Ho Chi Minh City ise güneyde Mekong River deltasında bulunmaktadır.

Siyasi ve İdari Yapı

Vietnam’da 59 eyalet ve bu eyaletler ile aynı statüde olan 5 şehir idaresine sahip merkezi yönetim birimi vardır.

Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti, Vietnam Komünist Partisi’nin büyük bir ağırlığa sahip olduğu merkezi bir sistem ile yönetilmektedir. 15 Nisan 1992 yılında yürürlüğe giren Vietnam Anayasası da Komünist Parti’nin devlet yönetimindeki rolünü ve ağırlığını açıkça ortaya koymaktadır. Seçimlere muhalefet etme yetkisi sadece Komünist Parti ve onun organizasyonlarına verilmiştir. Bunlar Vietnam Anayurt Cephesi çalışanlarını ve esnaf ticaret birliklerini kapsar. Komünist partinin lideri 2011’den beri Nguyen Phu Trong’dur.

Nüfus Özellikleri

2019 yılı itibariyle Vietnam’ın nüfusu 96 milyon kişiye ulaşmıştır. Vietnam nüfus yoğunluğu bakımından Güneydoğu Asya’da Singapur ve Filipinler’den sonra 3, sırada olup, km başına ortalama 242 kişilik nüfus yoğunluğuna sahiptir. Nüfusun %73’ü kırsal kesimde yaşamaktadır.

Doğal Kaynaklar ve Çevre

Vietnam maden ve mineraller açısından oldukça zengin kaynaklara sahiptir. Tespit edilen petrol rezervleri yaklaşık 4,7 milyar varil civarındadır. Vietnam’ın Red River Delta bölgesinde zengin doğal gaz ve kömür yatakları mevcut olup, bu bölgede tespit edilen doğalgaz rezervi yaklaşık olarak 185 milyar metreküp, kömür rezervi ise yaklaşık 3,8 milyar ton civarındadır. Vietnam yaklaşık 8 milyar ton işlenmemiş boksit rezervi ile dünyada üçüncü sıradadır, Vietnam ayrıca zengin demir yataklarına sahiptir.

Ekonomik Yapı

Vietnam, özellikle savaş sonrasında, ekonomisinde ve uluslararası sisteme entegrasyonunda önemli aşamalar kaydetmiştir. 1986 yılında kabul edilen ekonomik değişim (Doi Moi) politikası ile özel sektörün desteklenmesi kararı alınmış ve bu yönde politikalar geliştirilmiştir. Son yıllarda ekonomik büyüme ortalama %6-7 civarındadır. Bu oran sanayi üretiminde %13-14’tür. Vietnam dünyada en yüksek büyüme oranına sahip ülkelerden biridir.

Ücretler

Vietnam’ın en önemli yatırım avantajlarından birisi genç ve ucuz işgücüne sahip olmasıdır. Nüfusun yaklaşık %75’i 40 yaş altındadır ve okuryazar oranı oldukça yüksektir. Ülkedeki çalışabilir işgücü sayısı yıllık ortalama 1 milyon 600 bin kişi artmaktadır.

Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü

Vietnam’ın canlı ekonomisi yabancı yatırımcıların dikkatini çekmektedir. Siyasi hayattaki düzen ve ucuz işgücü diğer önemli faktörlerdir. Vietnam yatırımlarını çeşitlendirmek isteyen birçok yatırımcı tarafından Çin’e alternatif olarak görülmektedir. Vietnam komşusu olan diğer Güneydoğu Asya ülkelerine göre daha az yabancı sermaye çekmektedir.

Genel olarak değerlendirildiğinde Vietnam’ın doğrudan yabancı sermaye yatırımları bakımından bazı avantajları ve dezavantajları vardır. En önemli avantajları; politik istikrar, ekonomik yapı, bölgedeki diğer ülkeler ile karşılaştırıldığında sosyal ve ekonomik güvenliğin daha fazla olması, yüksek ekonomik büyüme hızı ve buna bağlı olarak kişilerin gelirlerindeki hızlı artış ve 85 milyonluk nüfusu ile gelişmekte olan bir pazara sahip olmasıdır. Yetişmiş işgücü azlığı özellikle yüksek teknoloji sektörlerindeki yatırımlar bakımından dezavantaj yaratmaktadır.

Vietnam yabancı yatırımlar konusunda çeşitli teşvikler vermektedir. Tercihli kurumlar vergisi oranları uygulamak, kurumlar vergisinden tamamen muafiyet veya indirim, ithalat vergisi muafiyeti, telif ücret vergisi muafiyeti, arazi kullanımı veya kiralama ücretlerinden muafiyet, yap-işlet-devret öncelikleri, vs, yabancı yatırımlar için Vietnam hükümetinin uyguladığı başlıca teşviklerdir.

DIŞ TİCARET

1997–1998 yıllarında ortaya çıkan bölgesel finansal krizi takiben Vietnam, Asya dışına açılma ve yeni ihraç pazarları bulma gayreti içine girmiş ve büyük ölçüde başarılı olmuştur. Ülkede dış ticaret sektörü nispeten büyük bir hacme sahiptir. Gerek ihracat ve gerekse ithalat, kriz dönemleri hariç, genel olarak büyük bir artış trendindedir, 2014 yılında yaklaşık 150 milyar dolar olan ihracat 2015 yılında 162 milyar dolar, 2016 yılında ise 176 milyar dolar, 2017 yılında ise 215 milyar dolar olmuştur.

Vietnam’nın İhracatı

Ülkenin ihracatında ilk sırayı petrol yağları almaktadır. Petrol yağları dışında, ihracatta ön sıralarda yer alan belli başlı ürünler ayakkabı, pirinç, kahve, balık ürünleri ve diğer mobilyalardır. Ülkenin ürün bazında ihracatı incelendiğinde, ihraç edilen ürünlerin büyük bir bölümünün gelenekselleşmiş olduğu ve ihraç edilen ürün çeşidi bakımından ciddi dalgalanmalar olmadığı gözlemlenmektedir.

Vietnam’ın İthalatı

Vietnam’ın ithal ettiği ürünler içinde ilk sırayı petrol yağları (ham yağlar hariç) almaktadır, İthalatta önde gelen diğer ürünler içinde demir-çelik ürünleri, telefon cihazları ve otomotiv ve oto yedek parça yer almaktadır. İhracatta olduğu gibi, ülkenin ithal ettiği ürünler çeşit olarak istikrarlı bir yapı sergilemektedir.

Vietnam’ın Türkiye ile Ticareti

Türkiye ile Vietnam arasındaki diplomatik ilişkiler 1978 yılında kurulmuştur. Türkiye’nin Hanoi Büyükelçiliği 1977, Vietnam’ın Ankara Büyükelçiliği de 2005 yılında açılmıştır.Vietnam’la ekonomi ve ticari ilişkiler son yıllarda hızlı bir gelişme göstermiştir. Bununla beraber ilişkiler hukuki altyapısının tamamlanmasına yönelik çalışmalar da sürdürülmektedir. Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi ve Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşmalarının müzakereleri büyük ölçüde tamamlanmıştır.

BURSA İLİNİN VİETNAM İLE DIŞ TİCARETİ

2018 yılı itibariyle Bursa’dan Vietnam’a 11 milyon dolar ihracat gerçekleştirilirken, ithalat rakamı 35 milyon dolar olmuştur.
2019 verilerince Bursa’da Vietnam sermayeli firma bulunmamaktadır.
Uludağ İhracatçı Birlikleri’nin verilerine göre ise Bursa’dan Vietnam’a ihracat yapan firma sayısı 83’tür.