TÜRKİYE EKONOMİSİNİN VE İHRACATININ YÜKSELEN YILDIZI: MAKİNE SEKTÖRÜ

Makine sektörü; katma değer yaratan, teknolojik yeniliklerle birlikte sürekli gelişen, geniş yan sanayi ağına sahip olan, ülkedeki istihdama ve ihracata katkı sağlayan bir sektördür. İmalat sanayi içerisinde kayda değer bir önemi olan makine sektörünün özellikle gelişmiş ülkelerin ihracatında yüksek pay sahibi olduğu görülmektedir. Makine imalat sanayi dünyada sanayileşmenin itici gücü olmuştur. Günümüze gelindiğinde ise kendi üretim ve ürün teknolojilerine sahip olan ülkeler makine imalat sanayisinde öncü konumdadır. Bu nedenle sanayinin gelişimi ve rekabet gücünün arttırılması konusunda ülkeler kendi üretim ve teknolojilerini geliştirme çabasındadır.
 
Makine sektörü; “İş Makineleri”, “Takım Tezgâhları”, “Tarım Makineleri”, “Motor, Aksam ve Parçaları”, “Klima ve Soğutma Makineleri”, “İnşaat ve Madencilikte Kullanılan Makineler”, “Pompa, Kompresör”, “Etiketleme, Ambalaj Makineleri”, “Santrifüjler”, “Kaldırma, Elleçleme, Yükleme, Boşaltma Makineleri”, “Baskı Makineleri”, “Dokuma Makineleri”, “Elektrik Teçhizatı İmalatı” alt sektörleri ile imalat sanayinin hemen hemen bütün sektörlerine girdi yaratmaktadır.

Türkiye’de Makine Sektörü
Sektör, Türkiye’de çoğunlukla otomotiv, metal eşya, tekstil, metal ana sanayi yatırımları için gerek duyulan ana makine ve donanımlarını sağlamaktadır. Sektörün en yoğun faaliyet gösterdiği iller; Bursa, İstanbul, Kocaeli başta olmak üzere İzmir, Eskişehir, Ankara, Konya, Gaziantep’tir. Bazı iller belirli alt sektörlerde daha fazla gelişme göstermiştir, örneğin Gaziantep tekstil ve gıda makineleri üretimi ile ön plana çıkmaktadır.
 
Gelişmiş altyapıları, eğitim olanakları, vergisel teşvikleri, ortak kullanım alanları ile organize sanayi bölgeleri makine sektörünün tercih ettiği yatırım alanlarıdır. Türkiye’de 200 bin kişilik istihdam olanağı ile imalat sanayideki toplam istihdamın % 5,5’lik bölümünü karşılayan makine sektörü yüksek katma değer ve ihracat kapasitesi ile de öne çıkmaktadır. 2017 yılında makine sektöründe kapasite kullanım oranı % 75’in üzerinde seyretmiştir. 2018 yılının ilk ayında ise bu oran % 80’e yükselmiştir.
Sektörün yıllar itibariyle gerçekleştirdiği ihracata bakıldığında son 5 yılda en yüksek ihracat değerini yakaladığı görülmektedir. Özellikle 2014 yılından sonra yaşanan düşüşün ardından sektör 2017 yılını 13,8 milyar dolar ihracat ile kapatmış ve böylece ülke ihracatından % 8,8 pay almıştır. Türk makine sektörünün en büyük ihracat pazarları ise AB ülkeleri ve ABD’dir.
 
Makine sektöründe teknolojik gelişmeler oldukça hızlı ilerlemektedir. Dolayısıyla bu gelişmeleri yakından takip etmek yanı sıra teknolojiyi kendi üreten bir ülke haline gelmek rekabette öncü olmak için gerekli şartlardır.
 
Bununla birlikte yurtdışından makine ithal etmek yerine kendi üreten bir ülke konumuna gelmek Türkiye’nin yüksek cari açığının düşürülmesine de katkı sağlayacaktır. Türkiye bu potansiyele sahip bir ülkedir ancak firmaların ürünlerini ve markalarını tanıtmaları konusunda daha fazla çaba sarf etmeleri gerekmektedir. Dünya ticaretindeki rekabet, güvenilir bir marka yaratmayı, teknoloji kullanımını, kaliteli üretimi ve markalaşmayı zorunlu kılmaktadır.

Türk Makine Sektörünün Hedefleri

• Sektörün misyonu daha yüksek teknolojiye sahip bir makine sanayi yaratmaktır.
• Yurtdışı pazarları ile bütünleşmek, edineceği partnerlerle işbirliği kurmaktır.
• Hedef, 2023’te 500 milyar $ hedeflenen toplam ihracat içerisinde 100 milyar $ makine ihracatı gerçekleştirerek dünyada ilk 5 makine ihracatçısı ülke arasına girmektir.
• Türkiye’nin toplam ihracatı içinde % 9 olan makine payını makine sektöründe söz sahibi olan ülkelerde olduğu gibi % 20’ye çıkarmaktır.

•   Gelişmişlik Mühendislik Becerileri ve Yeniliklere Çabuk Uyum Sağlama
•   Kalite bilinci
•   Uzmanlaşmış, Yüksek Vasıflı, Orta ve Üst Düzey Yöneticiler
•   Genç işgücü
•   Tesisleşme (OSB gibi)
•   Gelişmiş yan sanayi
•   Sektörün örgütlenme düzeyi yüksekliği

 
Makine Sektörü ve AR-GE Faaliyetleri
 
Makine sektörü için teknoloji ve Ar-Ge faaliyetleri oldukça önem taşımaktadır. Tüketicinin ve kullanıcının talepleri doğrultusunda makineler, makine aksam ve aletlerinde gerekli Ar-Ge ve özel tasarım çalışmaları yapılmakta, talep halinde modifiye veya yeniden üretim söz konusu olabilmektedir. Bu sektörde üretim ve ürün teknolojilerinin geliştirilmesi diğer sanayi dallarını da yakından ilgilendirmektedir. Makine sektörü kapsamında otomotiv, kimya, elektronik, uzay-havacılık-savunma sanayi Ar-Ge faaliyetlerinin en yoğun yapıldığı sektörlerdir.