Yoğun iş temposu veya personel eksikliği nedeniyle çoğu çalışan yıllık izinlerini kullanamıyor. Bu izinler birikiyor. Ama bu hak baki. Eğer işveren bu izinleri zamanında kullandırmazsa iş akdinin sonlandırılması halinde yüksek fatura ödemek zorunda kalabilir

Başladığı günden itibaren
Çoğu çalışan yıllık izinlerinin tamamını kullanamıyor. Hatta iş yoğunluğundan veya farklı nedenlerle hiç izin kullanamayanlar var. Ancak bu hak kaybolmuyor. İşçinin hakları 4857 sayılı İş Kanunu ile korunuyor. Buna göre; işyerinde işe başladığı günden itibaren (buna deneme süresi de dahil) en az bir yıl çalışmış olan işçi yıllık izne hak kazanıyor.

5 yıl arayla artıyor
İşçiye verilecek izin çalışma süresi ve yaşa göre değişiyor. İzin, hizmet süresi 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 gün; 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün; 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olamaz. 18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi ise 20 günden az olamıyor.

Son ücrete göre hesap
Yeraltı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri 4'er gün artırılarak veriliyor. İşçi herhangi bir nedenle işten ayrıldığında hak kazandığı izin sürelerine ilişkin paraları, sözleşmenin sona erdiği tarihteki (son) net veya brüt ücret üzerinden alması gerekiyor. Yani patronlar bir şekilde bu ücretleri ödemek zorunda kalıyor. İzin parası hesabı genelde net ücrete göre yapılıyor. Net ücrete Asgari Geçim İndirimi (AGİ) dahil edilmiyor. Brüt hesapta ise vergi ve prim kesintisi oluyor.

5 yıllık zaman aşımı
Eğer işçinin biriken izin parası ödenmezse, işçinin arabulucuya gitmek veya dava açmak gibi hakları bulunuyor. İzin ücretlerine ilişkin zaman aşımı süresi iş sözleşmesinin sona ermesiyle başlıyor. 1 Temmuz 2012'den önce doğan yıllık izin ücreti alacakları için zaman aşımı süresi 5 yıl. 1 Temmuz 2012'den sonrası için ise işçi 10 yıl içinde arabulucuya başvurabilir. Üstelik yıllık izin ücretine yasal faiz de işletiliyor.

Sürprizle karşılaşma!
Yasaya göre; izin zamanına denk gelen hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri yıllık izin süresinden düşülemiyor. Örneğin; 1 haftalık izne çıkan işçinin 3 günlük izni bayrama denk gelirse izin 4 gün sayılır. İşveren izni 1 hafta olarak yazsa da 4 gün olarak hesap edilir. Ayrıca, iznin kullanıldığını imzalı defter ve belgeyle işveren ispat etmek zorunda. İşveren bu konularda bilgi sahibi olursa, yıllar sonra kötü sürprizlerle karşılaşmaz.

İzinde süre nasıl belirlenir?
Sigortalı işçilerin hakkı

İşçilerin kendi rızasıyla da olsa yıllık ücretli izin hakkından vazgeçme imkanı bulunmuyor. Bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışan işçilere yıllık ücretli izin uygulanmıyor. 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 gün, 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün, 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 gün ücretli izin hakkı verilir. Ayrıca 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. İzin süresi iş sözleşmesi ve toplu iş sözleşmesiyle artırılabilir.

Gemi adamları
Denizlerde, göllerde ve akarsularda Türk bayrağını taşıyan gemilerde, aynı işveren emrinde veya aynı gemide en az 6 ay çalışmış olan gemi adamı (kaptan, zabit ve tayfalar) yıllık ücretli izin hakkı kazanır. İzin, 6 aydan 1 yıla kadar hizmeti olan gemi adamları için 15 günden ve 1 yıl ve daha fazla hizmeti olanlar için yılda 1 aydan az olamaz.
Pilotlarda ne kadar?
Hava taşıma işlerinde çalışan pilot ve havacılık uçuş personelleri Borçlar Kanunu'na göre yıllık ücretli izinlerini kullanır. Kanuna göre; işveren, en az 1 yıl çalışmış olan işçilere yılda en az 2 hafta ve 18 yaşından küçük işçiler ile 50 yaşından büyük işçilere de en az 3 hafta ücretli yıllık izin vermekle yükümlü.

Biriken izne karşılık patron ne kadar öder?
İşçinin net maaşı (TL) 1 yıl için 5 yıl için 10 yıl için 15 yıl için 20 yıl için 25 yıl için
1700 793 3967 9633 15640 23.007 30.373
1800 840 4200 10.200 16.560 24.360 32.160
1900 887 4433 10.767 17.480 25.713 33.947
2000 933 4667 11.333 18.400 27.067 35.733
2500 1167 5833 14.167 23.000 33.833 44.667
3000 1400 7000 17.000 27.600 40.600 53.600
3500 1633 8167 19.833 32.200 47.367 62.533
4000 1867 9333 22.667 36.800 54.133 71.467
4500 2100 10.500 25.500 41.400 60.900 8.0400
5000 2333 11.667 28.333 46.000 67.667 89.333
5500 2567 12.833 31.167 50.600 74.433 98.267
6000 2800 14.000 34.000 55.200 81.200 107.200
6500 3033 15.167 36.833 59.800 87.967 116.133
7000 3267 16.333 39.667 64.400 94.733 125.067
8000 3733 18.667 45.333 73.600 108.267 142.933
9000 4200 21.000 51.000 82.800 121.800 160.800
10.000 4667 23.333 56.667 92.000 135.333 178.667
* İzin paraları hesaplanırken Asgari Geçim İndirimi (AGİ) çıkarıldı.
* Hesap işçinin hiç izin kullanmadığı varsayılarak yapıldı.
* İzin hakkı 5 yıla kadar 14 gün, 5 yıldan 15 yıla kadar 20 gün, 15 yıl ve üstü için 26 gün.