YATIRIMLARIN ÇEKİM MERKEZİ; BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ

Abu Dabi, Dubai, Acman, Füceyre, Resü’l-Hayme, Şarika ve Ummül-Kayveyn emirliklerinin oluşturduğu Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), dünyada en zengin petrol rezervine sahip ülkelerden biri. Körfez Bölgesi’nden Uzak Doğu ve Afrika’ya kadar geniş bir hitap alanına sahip olan BAE pazarı, havacılık ve uzay, bilgi teknolojileri, yenilenebilir enerji, ulaşım, turizm, gıda, sağlık ve petrokimya alanında önemli fırsatlar sunmaktadır.

ÜLKE PROFİLİ

Bileşik Arap Emirlikleri, 7 Emirliğin biraraya gelmesiyle 1971 yılında kurulmuştur. BAE, sözkonusu 7 Emirliğin oluşturduğu bir Federasyon’dur.
Yüzölçümü 83.600 km2 olup, topraklarının %97’si çöldür. BAE, Arap/İran Körfezine ve Hint Okyanusuna kıyısı vardır. 7 emirlik içinde coğrafya olarak en büyük olanı başkent Abu Dhabi’dir. AD, ülke topraklarının yaklaşık %86’sını kaplamaktadır. BAE 200'e yakın adayı ihtiva etmekte olup, Abu Dhabi şehri bu adalardan biri üzerine kurulmuştur. Dubai, ülke topraklarının %5’ini oluşturmaktadır.
BAE nüfusu, yabancı ağırlıklı olarak sürekli artış göstermektedir. Nüfus 2019 yılında 9,6 milyona ulaşmıştır. Başkent Abu Dhabi’nin nüfusu 2,5 milyondur.
BAE’nin toplam nüfusunun çoğunluğunu ülkede ikamet izniyle çalışan yabancılar oluşturmaktadır. Yabancıların %60’ını Uzak Asya (Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Filipinler) kökenli, %18’ini İran ve Ortadoğu ülkeleri (Lübnan, Suriye, Mısır), %5’ini de bazı batılı ülkelerden (İngiliz/Britanya) çalışmaya gelenler oluşturur. Yabancı nüfus oranı sürekli artmaktadır. Küçük coğrafyası ve yerli nüfusu ile BAE, göçmen ülkesi görünümündedir.
Resmi dil Arapça olmakla birlikte; iş ve ticaret hayatında yaygın olarak İngilizce konuşulmakta ve yazışmalar İngilizce yapılmaktadır.Resmi dil Arapça olmakla birlikte; iş ve ticaret hayatında yaygın olarak İngilizce konuşulmakta ve yazışmalar İngilizce yapılmaktadır.

BAE, 1996 yılından bu yana Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ), 1998 yılından beri on yedi arap ülkesinden oluşan Pan-Arab Serbest Ticaret Alanı’nın (PAFTA) ve ayrıca Arap Körfezine kıyısı bulunan 6 arap ülkesinden meydana gelen Körfez İşbirliği Konseyinin (KİK/GCC) üyesidir.

BAE, milli geliri (gsyih) ile Ortadoğu ve Afrika ülkeleri içinde Suudi Arabistan ve İran’dan sonra en büyük üçüncü ekonomi, kişi başı milli gelir sıralamasında ise Katar’dan sonra ikinci ülke konumundadır.
Federal Hükümet, 2018 yılı federal bütçesini 14 milyar Dolar (51,4 milyar Dirhem) kabul etmiştir. Cüzi miktarda bütçe açığı öngörülmüştür. BAE, cari işlemler dengesi fazla veren bir ekonomidir, ancak son yıllarda yaşanan global kriz ve petrol fiyatı düşüşünden kaynaklanan gelir azalmasıyla birlikte cari fazlada azalma söz konusudur.
BAE ekonomik büyüme hedefine yönelik olarak federal (ve yerel bazda) stratejik kalkınma planlarını yürürlüğe koymuştur. Kalkınma programlarının ortak özelliği, ekonomiyi petrol ve doğalgaza bağımlı olmaktan çıkarmak ve gelir kaynaklarında çeşitliliği sağlamaktır. Böylelikle, milli üretim (gsyih) içindeki enerji harici sektörlerin payını artırılması hedeflenmiştir. Kalkınmada öncelik verilmesi planlanan başlıca sektörler; havacılık ve uzay, bilgi teknolojileri, yenilenebilir enerji, ulaşım, turizm, sağlık ve ihracat odaklı sanayi ile petrokimyadır.

BAE’nin resmi para birimi olan Dirhem konvertibıl olup, ABD Doları’na 1$=3,67 Dirhem kuru üzerinden sabitlenmiştir. Merkez Bankası sabitlenmiş olan döviz kuru oranının korunmasında kararlı olup, bunu enflasyon karşısında koruyucu ve yabancı yatırıma yönelik istikrar için gerekli bir unsur olarak değerlendirmektedir.

AÇIK PAZAR

BAE piyasası rekabetçi, fiyata duyarlı ve dışa açık bir pazardır. Pazarın bu özelliğinden dolayı ülkede neredeyse her ülkeye ait malları bulmak mümkündür.
Ülkenin tarım ve sanayi üretimi yetersiz olduğundan, ihtiyaçların büyük bir bölümü ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Piyasada rekabet çok yoğundur ve piyasada tutunabilmek için rekabet üstünlüğüne sahip olunması gerekmektedir. Kalite, raf ömrü (üretim ve son kullanım tarihi), satış sonrası hizmet ve standartlara uygunluk gibi faktörlerin önemi göz ardı edilmemelidir. Fiyat belirlenirken, rakip ürünlerin fiyatları dikkate alınmalıdır. Piyasada güven kaybetmiş bir marka veya firmanın bu piyasada bir daha tutunabilmesi zordur.

Az nüfusu ve çeşitlilik içeren toplumsal yapısı ve farklı tüketici özellikleri nedeniyle BAE (özellikle Dubai) pazarına, ülke içi talepten ziyade, bölge ülkelerinden gelecek dış talepleri yakalamak için girilmesi daha uygun görülmektedir. Bu çerçevede, bölgede uzun vadeli iş/ticaret planlayan yabancı firmalar, özellikle Dubai veya serbest bölgelerinde olmak üzere, ofis/şube olarak yerleşik faaliyette bulunmayı tercih etmektedir.
Nitekim; Dubai ülke sınırlarını aşan bir boyutta, Körfez Bölgesi'nden, Uzak Doğu'ya ve Afrika’ya kadar bir hitap alanı bulmaktadır. Bölgedeki diğer ülkelerin de (İran, Irak, S. Arabistan, Pakistan, Mısır, Lübnan vb) önemli ölçüde mal ve hizmet temin ettiği bir ticaret merkezi konumundadır. Başta Amerikalı ve Avrupalı firmalar olmak üzere çok sayıda yabancı firma, özellikle Dubai'de temsilcilik açmak suretiyle BAE pazarının yanısıra Suudi Arabistan, diğer Körfez ülkeleri ve yakın Afrika ülkelerine ait piyasaları buradan takip etmektedir.
Şirketlerin orta düzey yöneticileri (satın alma/ithalat müdürü, genel müdür) genelde Lübnan, Pakistan, Hindistan, Filistin uyruklu olmaktadır. Üst düzey yöneticiler (CEO, Executive/General Director) ise yerel Arap veya Britanya vatandaşı (İngiliz, Avustralya, Güney Afrika) yada bazı Avrupa ülkelerinden olduğu görülmektedir.

DAĞITIM KANALLARI

BAE’ye ihraç edilen bir malın pazardaki başarısı, acenta veya distribütörün yada ithalatçının pazarlama ve dağıtım ağının yaygınlığı ve etkinliği ile doğru orantılıdır. Piyasada rekabet çok yoğundur. Bu yüzden acenta seçimi oldukça önemlidir.

İŞ İNSANLARINA TAVSİYELER

BAE’nin önde gelen şirketlerin (holdinglerin) başkanları yada üst düzey yöneticileriyle kişisel ilişki kurulmasına önem verilmesi, ithalatçının, gerektiğinde Türkiye'ye (tesislere) davet edilmesi BAE ziyareti kadar önemlidir.
BAE’ye, bölge ülkelerinden gelecek talepleri yakalamak için girilmesi daha uygun görülmektedir. Bu çerçevede, uzun vadeli bir iş planı için ülkede ofis/şube açılması faydalı olacaktır.
İhracat öncesinde taraflar bir araya gelerek; ürünün spesifikasyonu, yüklemede/teslimatta kalite kontrolü yapacak uluslararası denetim firması, teslim ve ödeme şekli, ihtilafa düşülmesi durumunda yetkili kılınacak mahkemelerin (Dubai ve Türk şirket merkezinin bulunduğu şehir) tespitinde fayda vardır. Sevkiyat öncesi “Proforma Fatura” düzenlenmesi ve (standart ve fiyat açısından) son bir kez daha ithalatçı firma teyidinin alınması yararlı olacaktır.
Ödemelerde bankacılık sisteminin (peşin yada teyitli dönülmez akreditif) kullanılması ve sektörde önde gelen (Türkiye ile iş yapan) bankalar tercih edilmelidir.
İş kurulumu öncesinde (bilhassa ticari acentelik/distribütörlük verilmesi hususunda) BAE’de bir avukatlık firması/hukuk bürosu ile temasa geçilmesi tercih edilmektedir. Bu konuda, Abu Dhabi veya Dubai’deki Ticaret Müşavirlikleri ile de istişare için temasa geçilebilir.

İş dünyasında, yönetici statüsünde çalışanların çoğu yabancı uyruklu olduğundan, görüşme ve yazışmalarda İngilizce yaygın olarak kullanılmaktadır. Dolayısıyla, kartvizitin bir tarafı Arapça diğer tarafı İngilizce olmalıdır. Ayrıca, firma broşür ve diğer promosyon malzemelerinin de hem Arapça hem de İngilizce olması etkili tanıtım açısından faydalıdır.
Özellikle Dubai’deki uluslararası sektörel ticaret ve sanayi fuarlarına, düzenli olarak her yıl katılım sağlanması, firmanın pazarda ortaya koyacağı istikrar ve pazara gösterdiği önem/ciddiyet açısından önemlidir.

BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ İŞ KÜLTÜRÜ

Her ülkenin farklı özellikleri ve iş kültürü olduğu gibi Birleşik Arap Emirlikleri’nin de kendine has kültür ögeleri bulunuyor. İş seyahati için yolunuz bu ülkeye düşerse dikkat etmeniz gereken bazı konular var.

İş Görüşmesi Sırasında

BAE yabancı yatırımları desteklemektedir. Genel olarak burada iş yapabilmenin yolu mali kriterleri yerine getirmenize bağlıdır.
Görüşme sırasında yerinize oturduktan sonra bacak bacak üstüne atılmasına izin verilmektedir. Ancak fertlerin karşı tarafa doğrudan ayak tabanlarını göstermemeleri gerekmektedir.
Batıdaki gibi haftada beş gün çalışılmaktadır. Haftanın başlangıç günü Pazartesi yerine Cumartesi olarak kabul edilebilir.

İş Kıyafeti

Arap ülkelerindekinin aksine burada yabancıların yerel elbiseleri giyerek dolaşmaları pek hoş karşılanmamaktadır. Bunun sebebi de yabancıların sadece yerel kıyafetleri giyerek kendilerine göre üstünlük sağlama isteklerini ortadan kaldırmaktır.
Erkekler için gündüz giyilebilecek en uygun kıyafet gömlek ve pantolondur. Geceleri de yakalı gömlek ve kravat giyilebilir. Ortamına göre de sahra kıyafetleri de giyilebilir.

Hediye Kültürü

Alabileceğiniz hediye en iyisi olmalıdır. Örneğin bir halı alıyorsanız, el halısı olmasına özen gösterilmelidir.
Erkekler için altın mücevherat veya ipek kumaşlı elbiseler almayınız. Platin daha fazla kabul görmektedir. Ancak beyaz altınla karıştırılma durumu vardır. Bu yüzden en emniyetli seçenek gümüş olabilir.
Geleneksel parfüm Araplar tarafından en fazla takdir gören bir hediye seçeneğidir. Avrupa'da insanlar statüsünü giydikleri elbise ile belirlerlerken, Arap dünyasında parfümü yani kokusu statüsünü belirlemektedir.

Birleşik Arap Emirlikleri Gezi Rehberi

Gökdelenler, alışveriş merkezleri, parıltılı sular, hayran bırakan mimari yapılar, ışıltılı sokaklar görmek isteyenler için en doğru adres Birleşik Arap Emirlikleri’dir.

Burj Khalifa

Burj Khalifa, Birleşik Arap Emirlikleri’nin en ünlü yapılarından biri ve Dubai’nin simgesidir. Dubai’nin panoramik manzarasına sahip olan gözlem güvertesine yapılan gezi, çoğu turistin ilgisini fazlasıyla çekiyor.

Sheikh Zayed Cami

Şeyh Zayed Camisi çağdaş tasarım ve eski işçilik kullanılarak yapılmış bir eserdir. Bu cami İslam mimarisinin yeni bir yorumudur. Modern ve eski stilleri, teknikleri uyumlu bir şekilde harmanlıyor.

Sharjah İslam Medeniyeti Müzesi

İslam tarihine ve kültürüne ilişkin en iyi müzelerden biridir. İslam Medeniyeti Müzesi, İslam İmparatorluklarının Asya ve Afrika’ya nasıl yayıldığını gösteriyor. Nadir bulunan el yazmaları ve dini belgeler hemen fark ediliyor.

Bastakia

Dubai’nin Bastakia bölgesi kaçırılmaması yerlerden. Gökdelenler gökyüzünü ele geçirmeden önce kentin nasıl olduğuna buradan bakabilirsiniz. Orjinal  Dubai kent surunun ayakta kalan küçük bir kısmını da görebilirsiniz.

Sharjah Sanat Müzesi

Sharjah, Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki en çeşitli sanat koleksiyonuna sahiptir. Müze, Arap sanatçıların yaptığı eserlerle ve Arap dünyasını resimleme konusunda uzmanlaşmış Avrupalı  sanatçıların önemli eserleriyle tanınmaktadır.

Birleşik Arap Emirlikleri Yemek Kültürü

İslami kurallara uygun bir mutfağa sahip olanBAE, batının da bazı yemeklerini içinde barındırır. Kızarmış tavuk, sokak satıcıları ve açık mekanlarda sıklıkla tüketilmektedir. Khubz adındaki Arap ekmeği ve humus da en çok sevilen yemekler arasındadır. Bunların yanında Biriyani denen pirinç pilavı ve Shawarma adındaki geleneksel yemek mutfağın vazgeçilmezlerindendir.

Luqaimat

Basra Körfez ülkelerinde, özellikle de Ramazan ayı süresince yapılan son derece popüler bir tatlıdır. Kızarmış yuvarlak küçük köfte şeklindeki hamur parçalarından yapılan tatlı, birkaç çeşninin içerisine de batırılır.

Shuwaa

Shuwaa, pirinç, sebzeler, baharatlar ve fıstıklarla bütün bir kuzuya çok yavaş önce doldurma ya da kapalı ya da batık bir fırında pişirme ile ilgili bir yemektir. Yerli halk, bu yemeği hurma yapraklarına sarıp pişirerek daha lezzetli hale getirir.

Kabsa

Suudi Arabistan’da başlayan Kabsa, uzun pirinç, et, sebze ve çeşitli baharat karışımlarıyla yapılan bir yemektir. Kabsa’nın pişirilmesinin ilginç bir yolu Mandi’dir. Mandi ise Yemen’e özgü eski bir pişirme tekniğidir.

Al Harees

Ramazan ayı boyunca popüler olan Al Harees, haşlanmış ve karışık buğdayın bulunduğu Arap Yarımadası’nın geleneksel bir yemeğidir. Çoğu zaman etle karıştırıldığında ziyaretçiler tarafından oldukça beğenilen bir yemek haline gelir.