İşçi-işveren anlaşmazlığında dava açmadan önce arabulucuya gitmeyi zorunlu kılan düzenlemenin benzeri 1 Ocak 2019 itibarıyla ticari alacaklar için de hayata geçirildi. Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren yeni düzenleme ile ticari alacak davası açabilmek için önce arabulucuya başvurma şartı getirildi. Ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce de arabulucuya başvurulması dava şartı olacak.
Çalışanlarla başladı
SGK'lı çalışan 15 milyon kişi ile 2 milyon işvereni yakından ilgilendiren 'arabuluculuk' düzenlemesi 1 Ocak 2018 itibarıyla yürürlüğe girmişti. Buna göre; kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, yıllık izin ücreti ile işe iade taleplerinde dava açmadan önce arabulucuya başvurmak gerekiyor.
Dava şartı oldu
İşçi-işveren anlaşmazlığında dava açmadan önce arabulucuya gitmeyi zorunlu kılan düzenlemenin benzeri 1 Ocak 2019 itibarıyla ticari alacaklar için de devreye girdi. Konuyla ilgili 7155 sayılı yasa 19 Aralık'ta Resmi Gazete'de yayımlanmıştı. Buna göre; paranın ödenmemesi, tazminat talepleri, ticari ihtilaflar hakkında dava açılmadan önce de arabulucuya başvurulması dava şartı olacak.
Asıl işe odaklıyor
Arabuluculukta anlaşmazlığın başarıyla çözüm oranı yüzde 80-85. Yeni düzenleme bu kapsamda iş dünyasına büyük faydalar sağlayacak. İyi şirket, davası az olan şirkettir. Bu, bir anlamda itibar meselesidir. Arabuluculukla ticaret dünyası çekişmelerden, davalardan uzaklaşarak kendi ticari hedeflerine odaklanması için fırsat sunuyor. Yani büyük kolaylık sağlıyor.
Mahkemede olan dosyalarda...
1 Ocak itibarıyla yürürlüğe giren yasa, bu tarihten önceki mahkemelerde görülen davalarda uygulanmayacak, zorunlu değil. Ancak mahkemelerde davası olanlar da, dilerlerse arabulucu huzurunda anlaşma seçeneğini kullanabilir. Henüz mahkemeye ulaşmamış sorunlarda ise arabulucuya başvurulmadan mahkemeye gidilmesi halinde davanın reddine karar verilecek.
En fazla 2 ay
Sistem iş dünyasına zaman da kazandırıyor. Peki nasıl? Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren kural olarak 6 hafta içinde sonuçlandıracak. Bu süre zorunlu hallerde arabulucu tarafından en fazla 2 hafta uzatılabilir. Mahkemelerde bir davanın ortalama 3-4 yıl sürdüğünü düşündüğümüzde, 6-8 hafta (en fazla 2 ay) ile 3-4 yıl arasındaki farkın getireceği menfaati unutmamak gerekir. Bu hız başka bir uyuşmazlık çözüm yönteminde görülemeyecek eşsiz bir hızdır.
'Cep'ten dahi görüşme
Yeni sistem sayesinde taraflar, arabuluculuk toplantılarında telefon, e-posta, fax, WeChat, Skype gibi birçok iletişim imkanlarından yararlanabiliyor. Mahkemelerdeki tebligat vs gibi işlemler dikkate alındığında, oldukça pratik ve ticarete, ticaret dünyasına uygun bir uyuşmazlık çözüm yöntemi olduğu ortada.
Masrafı var mı?
Arabuluculuk ücreti, sağladığı fayda anlamında görece düşük. Arabuluculuk ücretinin taraflarca eşit şekilde karşılanması mümkün. Taraflar eşit şekilde bu ücreti karşılamak istemezse, taraflardan biri ücretin tamamını karşılayabilir veya taraflardan biri arabulucu ücretinin anlaşılan herhangi bir oranını, diğer taraf ise diğer kısmını karşılayabilir. Taraflar anlaşmaz ise, 2 saate kadar süren görüşmelerde arabulucuya ücret ödemezler. 2 saate kadar olan ücreti Adalet Bakanlığı karşılar.
Toplantıya katılmak şart
Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda, katılmayan taraf ileride mahkemeye başvursa ve davasında haklı çıksa bile yargılama giderlerinin tamamını öder. Arabuluculuk toplantısına katılmayan tarafın avukatı lehine de ileride vekalet ücretine de hükmedilmez.
Yeni iş fırsatları yaratıyor
Ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk, sorunları olan ve müzakereye başlayan iş insanlarının sorunu geride bırakarak anlaşması bir yana, aralarındaki iletişimsizliği, yanlış anlaşılmaları geride bırakarak sorunu hem çözüp hem de yeni iş anlaşmaları yapmalarına da olanak sağlıyor. Bu haliyle arabuluculuk yalnızca sorunları çözen değil, iş dünyasında yeni iş fırsatları da yaratabilecek düzeyde özellikler barındırıyor. Yabancı yatırımcılar açısından da kendilerine ticari uyuşmazlıklarda uzman resmi arabulucular huzurunda müzakere imkanının sağlanması, olumlu katkı sağlayacaktır.
