Ülkemizde hızla gelişen inşaat malzemeleri sektörü, iç talebi karşılamakla yetinmeyip üretim kalitesi ile uluslararası pazarlarda da rekabet avantajı elde etmektedir.

Sektöre girdi sağladığı alanlar ile yarattığı çıktıların kullanıldığı alanlar göz önüne alındığında 200’den fazla sektöre etki eden ve ülke ekonomisinde ciddi bir ağırlığa sahip olan inşaat sektörü ekonominin lokomotifleri arasındadır. Türkiye inşaat malzemeleri üretimi ve ihracatı açısından dünyanın sayılı ülkeleri arasında yer almakta, özellikle çimento, inşaat demiri, demir-çelik inşaat aksamı, plastik ve alüminyum inşaat malzemeleri, seramik, cam, boya, mermer, kablolar, elektrik malzemeleri ve ısıtma-soğutma cihazları dünya pazarlarına ihraç edilen önemli ürünlerden bazılarıdır.

2005 yılında toplam üstlenilen proje bedelinde ilk defa 10 milyar doları aşan Türk müteahhitlik sektörü 2006 yılından beri 20 milyar doların üzerinde bir performans sergilemiştir. 2013 yılında üstlenilen 30 milyar dolarlık proje bedeli ulaşılan en yüksek rakam olmuştur. 2016 ve 2017 yıllarında dünyada yaşanan siyasi ve ekonomik dalgalanmalar ile petrol fiyatlarının düşük seyrine rağmen sırasıyla 13,8 milyar ve 14,8 milyar dolarlık yeni proje üstlenilmiştir.

İnşaat sektörü sadece ülkemizde gelişen bir sektör olmamakla birlikte, dünyada 2030 yılına kadar 57 trilyon dolar tutarında altyapı yatırımı öngörülürken, mevcut koşullarda sadece Avrupa’da 2020 yılına kadar 2 trilyon Euro’luk bir altyapı yatırımı yapılacağı tahmin edilmektedir.

Dünyanın önde gelen müteahhitlik dergilerinden olan Engineering News Record’a (ENR) göre dünya genelindeki en büyük 250 müteahhitlik firmasının toplam uluslararası müteahhitlik gelirleri 2002 yılında 116,5 milyar dolar seviyesinde iken; 2016 yılı gelirleri 468,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. 2016 yılında bahsekonu gelirlerin sektörel Dağılımına bakıldığında; %30,8’inin ulaştırma (144,4 milyar dolar), %22,3’ünün petrol tesisi (104,5 milyar dolar), %21,7’sinin bina inşası (101,4 milyar dolar) ve %9,7’sinin enerji (45,6 milyar dolar) projelerinden elde edildiği görülmektedir.

Türkiye’nin 2023 yılı ihracat hedefi olan 500 milyar doların 100 milyar dolarlık kısmının yapı malzemeleri sektörü tarafından gerçekleştirilmesi beklenmektedir. Ayrıca, yükselen müteahhitlik sektörü, bir taraftan da inşaat malzemeleri ihracatını artırmaktadır.

Türkiye, temel inşaat malzemeleri üretimi ve ihracatı açısından dünyanın sayılı ülkeleri arasındadır. Özellikle çimento, inşaat demiri, demir-çelik inşaat aksamı ve ürünleri plastik ve alüminyum inşaat malzemeleri, seramik, cam, boya, mermer, kablolar, elektrik malzemeleri ve ısıtma-soğutma cihazları, vb. ürünler yüksek üretim miktarıyla iç talebi karşılamakla kalmayıp kalitesi ile uluslararası pazarlarda rekabet avantajı elde etmektedir.

Çimento
Türk çimento sektörünün 2014 sonu itibariyle üretim kapasitesi 113,5 milyon ton/yıl, üretimi ise 69,7 milyon ton düzeyinde gerçekleşmiştir. 2013 yılında yaklaşık 11,5 milyar TL olan üretim değeri 2014 yılında 11,7 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılı verilerine göre ise üretim kapasitesi 126,1 milyon ton/yıl, üretim 71,2 milyon ton seviyesinde gerçekleşmiştir.

2016 yılında Türkiye 493 milyon dolarlık ihracat ile dünyada Çin ve Tayland’dan sonra en fazla çimento ihracatı yapan üçüncü ülke olmuştur. Türk çimento sektörü 2017 yılında 530,8 milyon dolar değerinde ihracat gerçekleşmiştir. Başlıca ihraç pazarları ABD, İsrail, Suriye, Gana ve Kolombiya’dır.

Demir-Çelik
Demir-çelik sektörü sadece inşaat malzemeleri alanında değil otomotiv, elektronik, gemi inşa gibi pek çok alanda üretime ve gelişime katkısı olan bir sektördür. Türkiye, 2016 yılında 33,2 milyon tonluk ham çelik üretiminde bulunmuştur. Sektörde 35.000’in üzerinde kişi istihdam edilmektedir.
İnşaat sektöründe yoğun şekilde kullanılan demir-çelik uzun ürünleri (çubuk, profil) ihracatı 2017 yılında 4,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiş olup, bu alandaki başlıca pazarlarımız İsrail, ABD, Yemen, Singapur ve Irak’tır.
Türkiye, inşaat sektörüne yönelik her türlü boru ve bağlantı parçaları ve döküm parçaları üretmektedir. Türkiye demir çelik boru ve bağlantı parçaları ihracatı 2017 yılında 1,3 milyar dolar civarı olup, bu alandaki başlıca pazarlarımız Irak, ABD, Romanya, İngiltere ve Almanya’dır.

Cam
Dünya cam sektörü global ekonomiye paralel bir gelişmeyle yılda ortalama % 2-4 düzeyinde büyümektedir. Dünya cam üretiminin yaklaşık 140 milyar dolar düzeyinde olduğu tahmin edilmektedir. Bu üretimin % 45’ini cam ambalaj, % 37’sini düz cam, % 4’ünü cam ev eşyası, % 3’ünü cam elyaf ve % 10’unu diğer camlar oluşturmaktadır. Toplam üretimin % 34’ü Asya, % 30’u Avrupa, % 29’u ABD ve % 6’si diğer bölgelerde gerçekleştirilmektedir.
Türkiye cam sanayinin yurt içi üretimi 2014 yılında yaklaşık 8,6 milyon TL’dir. Cam sektöründeki istihdam sayısı 20 bin civarındadır. Ülkemiz üretim kapasitesinin yaklaşık %90’ı Şişecam tarafından karşılanmaktadır.
Cam üretiminde kullanılan en önemli girdiler, kum soda, dolomit, kuartz maddeleridir. Ülkemizin de bu kaynaklar açısından zengin olması nedeniyle, Türk cam sanayi %98 oranında yerli hammadde kullanmaktadır.
Türkiye cam inşaat sektörüne yönelik cam ürünleri ihracatı 2017 yılında 223,8 milyon dolar seviyesinde ihracat gerçekleştirmiş olup, cam ürünlerinin en fazla ihraç edildiği pazarlar İsrail, İtalya, Almanya, İngiltere Türkmenistan ve İspanya olmuştur.

Seramik
Türkiye seramik kaplama malzemeleri sektöründe dünya üretiminin %3,2’sini, Avrupa üretiminin ise % 11’ini karşılamaktadır. Türkiye 260 milyon m² düzeyindeki yurtiçi pazar büyüklüğü ile dünya seramik kaplama malzemeleri üretiminde dünyada 9. sırada yer almaktadır.
Seramik kaplamalar sektöründe 24 firma, seramik sağlık gereçleri sektöründe ise 40 üretici firma faaliyet göstermektedir. Sektörde yaklaşık olarak 30 bin kişi istihdam edilmektedir. Sektörde yer alan firmalar modernizasyon yatırımları ile teknolojilerini sürekli olarak yenilemişler ve bu süreç içinde Türkiye seramik kaplama sektörü dünya standardını yakalayarak dünya ölçeğinde kaliteli ürün üretir duruma gelmişlerdir.
Türk seramik ürünleri ihracatının büyük bir kısmını inşaatlarda yer ve duvar kaplaması olarak kullanılan seramik kaplamalar oluşturmaktadır. Seramik kaplama malzemeleri ihracatı 2017 yılında 551 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Türk seramik kaplama malzemelerinin en fazla ihraç edildiği ülkeler Almanya, ABD, İsrail, İngiltere ve Kanada’dır.
Seramik sağlık gereçleri sektörü ihracatı ise 2017 yılında 230,8 milyon dolar olmuştur. En fazla seramik sağlık gereçleri ihracatı yapılan ülkeler Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve ABD’dir.

Doğal Taşlar
Dünyanın en zengin mermer yataklarının bulunduğu Alp kuşağında yer alan Türkiye, 5,1 milyar m3 –13,9 milyar ton muhtemel mermer rezervine sahiptir. Bu değer 15 milyar m3 olduğu tahmin edilen dünya rezerv toplamının %33’üne karşılık gelmektedir. Türk doğal taş sektörü; çeşit ve rezerv zenginliği, sektör deneyimi, ham madde bolluğu, deniz ulaşımında nakliye kolaylığı, dinamik sektör yapısı, kullanılan yeni teknolojiler ve geniş renk yelpazesi ile dünya doğal taş piyasasında önemli bir yere sahiptir.
Sektörde yaklaşık 1.500 adet doğal taş ocağı, fabrika ölçeğinde faaliyet gösteren 2.000 kadar tesis, orta ve küçük ölçekli 9.000 atölye faaliyet göstermektedir. İstihdam edilen kişi sayısı 300.000 civarındadır.
2017 yılında ise doğaltaş ihracatı 2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 200 farklı ülkeye ihracat yapılan doğal taş ticaretinde Çin, ABD, Suudi Arabistan, Hindistan, Irak ihracatımızda ilk sıralarda yer alan ülkeler olmuştur.

Plastik İnşaat Malzemeleri
Son yirmi yıl içinde plastik inşaat malzemelerinde, özellikle de plastik kapı ve pencere üretimi ve tüketiminde büyük bir artış olmuştur. Plastik inşaat malzemeleri ile ilgili olarak; sektörde 5.000’in üzerinde firma bulunmakta ve 200 binin üzerinde kişi çalışmaktadır.
Plastik inşaat malzemeleri ihracatı 2017 yılında 872,6 milyon dolar olmuştur. Sektörde ihracat yapılan başlıca ülkeler Irak, Almanya, Bulgaristan, Gürcistan ve Cezayir’dir.

Boya
Türkiye boya sektörü 2016 yılı sonu itibarı ile iç ve dış pazarlardaki ekonomik büyüklüğü 3 milyar dolara ulaşmıştır. Dünya pazarından aldığımız %2 civarında olan ülkemiz boya sanayisi, Avrupa’nın 4 büyük üreticisi konumundadır. Boya üretimimizin yaklaşık olarak %8-10’luk bölümü ihraç edilmektedir. Türk boya sanayi, son yıllarda başta Orta Doğu, Yakın Doğu, Kuzey Afrika, Doğu Avrupa ve Kafkaslar olmak üzere çok geniş bir coğrafyada sektörel ihracatı geliştirme yönündeki çabalarını sürdürmektedir.
Sektörde yaklaşık 600 firma faaliyet göstermekte olup, yaklaşık 200 bin kişi istihdam edilmektedir. İnşaat boyaları ihracatı 2017 yılında 361 milyon dolara ulaşmıştır. Sektörde ihracat yapılan başlıca ülkeler Irak, İran, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkmenistan’dır.

Ağaç Ürünleri
Türkiye ormancılık sektöründe yaklaşık 8.000 firma faaliyet göstermekte ve sektör yaklaşık 300.000 kişiyi istihdam etmektedir. Türkiye ahşap inşaat malzemeleri ihracatı, ağaç ve orman ürünleri ihracatının yaklaşık %10’unu oluşturmaktadır. Ağaçtan inşaat malzemeleri ihracatı 2017 yılında 144 milyon dolara ulaşmıştır. Sektörde ihracat yapılan başlıca ülkeler Türkmenistan, Irak, Suudi Arabistan, Kazakistan ve İran’dır.

TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ
İhracat
2000 ve 2001 yıllarında Türkiye’de yaşanan ekonomik krizler sonucu iç piyasada talebin azalması ile inşaat malzemesi sektörü ihracata çok daha fazla ağırlık vermeye başlamıştır. Kriz sonrası ekonominin toparlanmaya başlaması inşaat malzemesi sektörünü de olumlu yönde etkilemiş, 2002 yılından itibaren sektör ihracatı yükselme eğilimine girmiştir. 2002 yılında 4,1 milyar dolar olan inşaat malzemeleri ihracatı, yılda ortalama % 34 oranında artarak 2008 yılında 23,5 milyar dolara ulaşmıştır. 2009 yılında ise ekonomik krizin de etkisiyle inşaat malzemeleri ihracatımız bir önceki yıla oranla yaklaşık % 33 oranında azalarak 15,7 milyar $’a gerilemiştir. 2017 yılında inşaat malzemeleri ihracatı ise bir önceki yıla göre yaklaşık %7,5 artışla 16 milyar $ olarak gerçekleşmiştir. Sektör ihracatında demir-çelik ürünleri yaklaşık 7 milyar dolarlık değeriyle en büyük grubu oluşturmaktadır. İkinci sırada ise 2 milyar dolar ile yalıtımlı kablolar gelmektedir.
İthalat
2017 yılında ise inşaat malzemeleri ithalatımız 8 milyar $ olarak gerçekleşmiştir. Sektörün 2017 yılı ithalatında demir-çelik ürünler 2,1 milyar dolarlık değeriyle en büyük grubu oluşturmaktadır. Elektrik malzemeleri 1,1 milyar dolar ile ikinci, Isıtma ve soğutma cihazları 1 milyar dolar ile üçüncü büyük gruptur.

Bursa İnşaat Malzemeleri Sektörüne UR-GE Desteği
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası, inşaat, taahhüt işleri ve yapı malzemeleri sektörünün hızlı bir şekilde güçlenmesine destek verecek iki önemli projeyi hayata geçirdi. Ticaret Bakanlığı destekleriyle yürütülecek UR-GE ve HİSER projeleri kapsamında inşaat sektörünün ihracat kapasitesinin artırılması hedefleniyor.
Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi (UR-GE) ve Hizmet Sektörü Rekabet Gücünün Artırılması (HİSER) projeleri kapsamında yürütülecek proje kapsamında bir araya gelecek olan firmalar, uluslararası pazarlara girmek ve rekabet güçlerini artırmak için uzman ve danışmanlar eşliğinde ihtiyaçlarını belirleyerek, belirlenen ihtiyaçlar doğrultusunda, aşama aşama ihtiyaç analizi, danışmanlık-eğitim ve yurt dışı faaliyetlere yönelik harcamalarının destek kapsamında değerlendirilmesi imkanı elde edecek.

İNŞAAT MALZEMELERİ SEKTÖRÜ UR-GE’Sİ ONAYLANDI
BTSO Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay, BTSO olarak üyelerinin rekabet gücünü artırmayı sürdürdüklerini belirterek, Ticaret Bakanlığı'nın destekleriyle hazırladıkları UR-GE projelerinin sayısını 19'a çıkardıklarını ifade etti. Başkan Burkay, "20’den fazla firmamızın yer aldığı inşaat ve yapı malzemeleri sektörü için hazırladığımız projemizin de onaylanmasıyla birlikte UR-GE desteklerinden faydalanma hakkı elde eden üye sayımız 500'ü aştı. Farklı sektörlerde UR-GE hazırlıklarımız da sürüyor. Yıl sonuna kadar 29 UR-GE projesine ulaşmış olacağız." diye konuştu.

“DÜNYADAKİ İNŞAAT POTANSİYELİNİ İYİ DEĞERLENDİRMELİYİZ”
İnşaat malzemeleri sektörü UR-GE projesinin yanı sıra inşaat taahhüt işleri ile iştigal eden firmalar için de HİSER projesini hayata geçirmeye hazırlandıklarını ifade eden Başkan Burkay, Bursalı firmaların dünyadaki inşaat potansiyelini en iyi şekilde değerlendirmesini hedeflediklerini söyledi. 36 ay sürecek proje kapsamında gerçekleştirilecek faaliyetlerin Bakanlık tarafından yüzde 75 oranında destekleneceğini kaydeden Başkan Burkay, “Döviz kazandırıcı ve istihdamı artıran niteliğiyle ekonomimiz açısından stratejik bir öneme sahip olan inşaat sektörünün kentimizde gelişimi adına başlattığımız HİSER Projesi büyük değer taşıyor. 3,4 milyon dolara ulaşan desteği firmalarımızın kullanımına sunacağımız projemizin, sektörümüze büyük güç katacağına inanıyorum.” dedi.