Dünya Ekonomisine Yön Veren Ülke Rusya

Dünya Ekonomisine Yön Veren Ülke Rusya 

Dünyanın en büyük yüzölçümüne sahip ülkesi Rusya, doğal kaynak açısından oldukça zengin bir ülkedir. Dünyanın ikinci en büyük doğal gaz üreticisi ve en büyük petrol üreticisidir, aynı zamanda önde gelen elmas, nikel ve platin üreticisi ve ihracatçısıdır. Ekonomisi ise birkaç yıllık resesyon sürecinden sonra büyük ölçüde madensel kaynakların çıkarımı ve kişisel tüketimler sonucu 2017'de tekrar büyümeye başlamıştır. 

17 milyon kilometrekareyi aşan alanı ile dünyanın en büyük yüzölçümüne sahip ülkesi olan Rusya, 11 farklı zaman dilimine bölünmüştür. Asya’nın kuzeyinde Kuzey Pasifik Okyanusu ve Avrupa arasında Kuzey Buz Denizine uzanan ülke, 14 ülkeyle sınır komşusudur. Ülke geneli itibarı ile ılıman iklim kuşağında yer alan Rusya, Karadeniz kıyılarında görülen subtropikal iklimden, yıllık sıcaklık farkının 80°C’ye vardığı Güney Sibirya’daki sert karasal iklime ve kuzeydeki kutup iklimine kadar değişen bir iklim mozaiğine sahiptir.  

Rusya Federasyonu topraklarının dörtte üçü düz ovalıktır. Orta Sibirya ve Uzak Doğuda sıradağlar bulunmaktadır. Doğu Avrupa düzlüğü Urallar’a, Batı Sibirya düzlüğü Altay Dağları’na kadar devam etmektedir. Hazar kıyılarında ise, çoğu yerde yükseklik deniz seviyesinin altında seyretmektedir. 

Ekonomik Yapı 

Rusya Federasyonu, büyük bir ekonomik gücün temeli olan doğal kaynaklara ve insan gücüne sahip dünyadaki belli başlı ülkelerden biri konumundadır. Rusya’nın sahip olduğu zengin doğal kaynak rezervleri ülke için büyük bir şans olmakla beraber ülke ekonomisi açısından bazı sakıncaları da beraberinde getirmektedir. Son 10 yıllık süreçte yüksek düzeyde seyreden petrol fiyatları ve elverişli ticaret hadlerinin ülkenin son yıllarda sağladığı güçlü büyümenin itici gücü olduğu düşünülmektedir.  

Ülkenin geniş yüzölçümü emek, doğal kaynaklar ve iş merkezleri arasında büyük mesafelere neden olduğu için ekonomik olarak bir dezavantaj oluşturmaktadır. Ülkedeki nehirlerin çoğunluğu doğu-batı yönünde değil, kuzey-güney yönünde akmaktadır. Bu nedenle denize ulaşım çok zordur. Bu nedenlerle ülkedeki taşımacılık maliyetleri uluslararası ortalama maliyetlerin yaklaşık 3 katı kadar yüksektir.  

Sovyet döneminde uygulanan merkezi planlama nedeniyle tüketim malları ve hizmet sektörlerinin göz ardı edilmesi söz konusu sektörlerin 1990’lı yıllar boyunca önemli büyüme göstermesine neden olmuştur. Resmi verilere göre hizmet sektörünün GSYİH’daki payı 1990’larda %36’nın altında iken, 1995’ten bu yana %55 ve % 60 arasında olmuştur. Merkezi planlama ve sahip olduğu zengin kaynaklar nedeni ile Rusya’da sanayi sektörü ağır sanayi yönünde gelişmiştir. Yakıt, enerji ve metalürji üretimi toplam sınai üretimin %35’ten fazlasını oluşturmaktadır. Elektrik ve gıda üretiminin sınai üretimdeki payının yaklaşık %25 olduğu göz önünde bulundurulduğunda ileri teknoloji ve tüketim malları üretiminin Rus ekonomisinde çok küçük bir payı olduğu ortaya çıkmaktadır. Tekstil sektörünü de kapsayan hafif sanayinin de sınai üretimdeki payı çok cüzi düzeydedir. 

Dış Ticaret 

2000 yılından itibaren Ruble’nin yeniden değerlenmeye başlaması ve petrol ihracat gelirlerindeki artış sayesinde yeniden artmaya başlayan iç talebe bağlı olarak küresel kriz öncesinde ithalatta artış eğilimi gözlenmiştir. İthalat hacmi 2008 yılında %31 artış göstermiştir. Küresel mali kriz nedeni ile iç talepte düşüş olmuş; bu nedenle ülkenin ithalat hacminde 2009 yılında ciddi ölçüde daralmıştır. 2010 yılında krizden çıkış sürecinin başlaması ile birlikte Rusya’nın ihracatında % 31, ithalatında ise % 37 artış olmuştur. 2013 yılında ülkenin dünyaya ihracatı yalnızca % 0,3 artış kaydetmiştir. Aynı dönemde dünyadan ithalat ise % 0,5 oranında artmıştır. Düşen petrol fiyatları ve Ruble’nin değer kaybı nedeni ile dış ticaret hacmi 2014 yılında % 8 oranında azalmıştır. Ülkenin dünyadan ithalatı % 10,3, dünyaya ihracatı % 6,7 daralmıştır. 

Rusya Dış Ticaret Rakamları (Milyar Dolar) 

Kaynak: Trademap 

Türkiye-Rusya Ticareti 

Sovyetler Birliği döneminde de Türkiye’nin önemli bir ticaret ortağı konumunda olan Rusya ile ticari ilişkiler 1992 yılında Birliğin dağılmasından sonra da artarak devam etmiştir. Coğrafi yakınlık, Türkiye-Rusya ticari ve ekonomik ilişkilerinin gelişmesinde önemli bir avantaj sağlamaktadır. 

Rusya Federal Gümrük Servisi’ne göre de Rusya ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi 2018 yılında bir önceki yıla kıyasla yüzde 15.7 artarak 25.561 milyar dolara ulaştı. Ayrıca hem Rusya'dan Türkiye'ye ihracatta hem de Rusya'nın Türkiye'den ithalat miktarında önemli bir artış gözlendi. 

Rusya’ya ihracatımızda en önemli ürün ve ürün grupları ise turunçgiller(Taze/Kurutulmuş) ve Karayolları Taşıtları için aksam, parça ve aksesuarları ve Binek Otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlardır. 

Türkiye-Rusya Ticaret Rakamları (ABD Doları) 

Kaynak: TÜİK 

Bursa-Rusya Ticareti 

2016 yılında, Bursa ilinden Rusya’ya 68 milyon dolardan fazla ihracat gerçekleştirilirken, Rusya’dan ithal ettiğimiz ürünlerin değeri 266 milyon dolara yaklaşmıştır. 2017 Ocak ayı baz alındığında, Bursa’da Rusya sermayeli 20 firma bulunmaktadır. Bu firmaların çoğu motorlu taşıtlar-parçaları ve inşaat sektörlerindendir. Uludağ İhracatçı Birlikleri’nin verilerine göre Bursa’dan Rusya’ya ihracat yapan firma sayımız 623’dür. 

Bursa-Rusya Ticaret Rakamları (ABD Doları) 

Kaynak: TUİK, *2018 verileri geçicidir 

Rusya İş Kültürü 

Her ülkenin farklı özellikleri ve iş kültürü olduğu gibi Rusya’nın da kendine has kültür öğeleri bulunuyor. İş seyahati için yolunuz bu ülkeye düşerse dikkat etmeniz gereken bazı konular var. 

İş Görüşmesi Sırasında 

• Kartvizit kullanımı çok yaygın ve gerekli olup, bu ülkeye giderken bol miktarda getirdiğinizden emin olun. Rusça’ya çevrilmiş olmasında da ayrıca fayda vardır.  

• Rusya’da komünizm rejiminden açık piyasa ekonomisine ve demokrasiye geçişin izlerini her yerde görmek mümkündür. Bu yüzden birçok Rus, batı iş kültürü için temel olabilecek birçok kavram konusunda yanlış bilgilere sahip olabilir. Kendinizi Rus ortaklarınıza motivasyon, adaletli davranış, kar, zarar, ödül ve benzeri konularda açıklama yapmak zorunda hissedebilirsiniz. Her zaman dikkatli ve belli taktikler uygulayarak görüşmeleri yürütmenizde fayda var. 

• Eğer sunumunuzu İngilizce yapacaksanız, yanınızda bol miktarda tanıtım malzemesi ve Rusça yazılmış basılı material götürmeye dikkat edin.  

• Ruslar statü konusunda hassas olduklarından onlara kesinlikle patron gibi davranmayınız. Mümkün olduğunca kendilerine bürokrasiden hoşlanmadığınızı ve otoriteye karşı bir memnuniyetsizliğiniz olduğunu ifade edebilirsiniz.  

İş Kıyafeti 

• Size söylenmedikçe en iyi strateji toplantılara resmi kıyafetle katılmaktır.  

• Rusya’da kıyafetlerde hakim olan renk basit, doğal ve soluk olan renklerdir. Bu yüzden en iyi politika muhafazakar yaklaşım gerektiren renkli elbiselerin tercih edilmesidir. İş yerinde canlı ve gösterişli kıyafetler giymemeye özen gösterin. 

Hediye Kültürü 

• Ruslar hediye verme ve alma konusunda heveslidirler. Bu yüzden mutlaka yanınızda iyi bir hediye götürün.  

• En çok tercih edilen ve uygun görülen hediyeler de şunlardır; Şarap veya alkollü başka içecekler, çikolata, çay, kahve, havlu, geldiğiniz yere özgü yiyecekler, giysi, parfüm, çakmak, kalem, saat. 

Halk Davranışı 

• El sıkışma yaygın bir davranış biçimidir. İki erkek arasında gerçekleştirilen el sıkışmasında el çok hızlı ve sıkı bir şekilde sallanmaktadır. Tabi ki bu olay erkek ve kadın arasında daha yumuşak bir tarzda gerçekleşmektedir. 

• Genel olarak Ruslar üçüncü kişilerle olan tanıştırmalarda çok rahat bir tavır sergilerler.  

• Halka açık yerlerde sakız çiğnemek ve eller cepte volta atılması kültürsüzlük kavramı içerisinde değerlendirilir.  

Rusya Gezi Rehberi  

Dünyanın en geniş topraklarına sahip olan Rusya, kaleleri, sarayları, müzeleri, katedralleri ve doğal manzaralarıyla seyahat edilebilecek tarihi ve turistik ülkelerin en önemlilerinden biridir. İş gezisi ya da tatil için Rusya’ya gidildiğinde mutlaka görülmesi gerekenler yerleri kısaca tanıtacağız. 

Hermitage Müzesi 

Rusya’nın yaşayan efsanesi olarak adlandırılan müze, St. Petersburg’da yer alan önemli bir kültür sanat merkezidir. 3 milyona yakın sanat eserinin sergilendiği müze, dünyadaki en geniş çizim sergilerini barındığı için bu alanda Guinness Rekorlar Kitabı’na girmeye hak kazanmıştır. İngiltere’deki British Museum ve Fransa’daki Louvre Museum’dan sonra dünyanın en büyük ve en önemli müzesi olarak da bilinen Hermitage Müzesi, şehrin en önemli turizm noktası olarak kabul edilmektedir.  

Peterhof Sarayı  

Mimar Baptiste Le Blond tarafından yapılan Peterhof Sarayı, muhteşem mimarisi ve büyüleyici bahçesiyle bazı kesimlerce “Rus Versayı” olarak adlandırılmaktadır. Saray aynı zamanda Rusya’nın Baltık Denizi’ne çıkmasını sağlamak için yapılan Büyük Kuzey Savaşı’nda kazandığı zaferin sembolü niteliğini de taşımaktadır. 607 hektarlık arazi içinde yer alan sarayda, havuzlar, heykeller, çardaklar, çeşmeler ve yazlık evler yer almaktadır. Peterhof Sarayı, UNESCO Dünya Mirasları Listesi’nde yer almaktadır.  

Kremlin Sarayı  

Yaklaşık 28 hektarlık bir alana kurulu olan Kremlin Sarayı, Rusya’nın başkenti Moskova’dır. Rusya’nın simgesi haline gelen yapı, 19 metre yükseklikte kırmızı bir duvarla çevrilidir. Sarayın içerisinde bir çok kilise ve katedral bulunmaktadır. Bunlardan Saint-Basile Katedrali yalnız Moskova’nın değil Rusya’nın da en orjinal eseridir. Kremlin Sarayı halen Rus hükümeti tarafından kullanılsa da içerisinde bulunan diğer saraylar müze olarak kullanılmaktadır.  

Kızıl Meydan – Aziz Vasil Katedrali 

UNESCO Dünya Mirasları Listesi’nde yer alan Kızıl Meydan, Moskova’nın tarihi ve turistik noktalarının kesişiminde yer almaktadır. Kremlin’in doğusunda, Moskova Nehri’nin ise kuzeyindeki Kızıl Meydan’ın kuzey ucunda da Devlet Tarihi Müzesi bulunmaktadır. Eskiden kentin merkezindeki en büyük pazar alanı olan meydan, Moskova’yı Rusya’nın belli başlı kentlerine bağlayan yolların kavşağıydı. Kızıl Meydan’da bulunan Aziz Vasil Katedrali ise hemen hemen herkesin gözünde canlanabilen tanınmış bir eserdir. 8 kubbesi bulunan ve şu anda müze olarak faaliyet gösteren eski katedral, Korkunç İvan’ın emriyle yaptırılmıştır. Önceleri som altın olan ve daha sonra her biri farklı renklerde birer mozaiği andıracak şekilde boyanan kubbelerin en büyüğü 65 metredir. Bu yapı aynı zaman UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde de yer almaktadır.  

Kazan Katedrali  

Rus İmparatorluğu’nun Napolyon karşısında zafer kazanması anısına inşa edilen Kazan Katedrali, Vatikan’daki ünlü St. Peter Bazilikası’nın ikizi olarak bilinmektedir. Nevski Bulvarı üzerindeki katedral yarım daire şeklindeki sütunlu yapısı nedeniyle Roma’daki Aziz Petro Katedrali’ne oldukça benzemektedir. 1917 Rus Devrimi’nin ardından ateizmin anlatıldığı bir müzeye dönüştürülen katedral günümüzde dini işlevini sürdürmeye devam etmektedir.  

Rusya Yemek Kültürü 

Rus mutfağı denildiğinde ilk akla gelen tabi ki deniz ürünleridir. Diğer öğünlerde olduğu gibi kahvaltıda da havyar, lakerda ve balık çeşitlerini sıkça tüketen Ruslar bu özellikleriyle dünya mutfakları arasında farklı bir yere sahiptir. Rusya’ya gidildiğinde mutlaka denenmesi gereken yemekleri de kısaca tanıtacağız. 

Böfstrogonof 

Parmak kalınlığında ince ince kesilen dana bifteğinin mantar, soğan, sarımsak ile birleşmesi ile hazırlanan Böfstrogonof, Rus mutfağının en önemli ana yemeklerinden biridir. İçerisinde muskat ve hardal ile lezzet kazanan bu yemek, Rusya’ya gidildiğinde mutlaka denenmesi gerekenler listesine eklenmelidir.  

Borş Çorbası 

Ana malzemesi pancar olan Borş Çorbası, sadece tadıyla değil kırmızı rengiyle de iştah açan bir yemek. Et ya da tavuk suyu ile hazırlanan yemekte lahana, havuç, kereviz gibi sebzeler de yer alıyor. Rusların sıkça içtiği bu çorba ekşi krema sosuyla servis ediliyor.  

Piroşki 

Rus poğaçası olarak bilinen ve Rus mutfağının en çok tercih edilen hamur işi olan Piroşki, genellikle kıyma ya da parka etle hazırlanır. Börek ve poğaça hamurunun karışımından oluşan bir dokuya sahip olan yiyecek oldukça doyurucudur.  

Pelmeni 

Rus mantısı olarak bilinen Pelmeni, klasik mantı pişirme tekniğiyle hazırlanır. Tek farkı hamurudur ve diğer mantılara göre daha ince açılır. Kıymalı harçla yapılan Pelmeni, ketçap ve mayonez gibi soslarla servis edilir. İçi marmelat dolu tatlı Pelmeniler ise pudra şekeri ile tüketilir.  

Zakuski Çar 

Birden fazla lezzeti içerisinde barındıran bir meze tabağı olan Zakuski Çar, Rusların ünlü mezelerini bir arada tadabileceğiniz bir seçenek. Rus salatasından havyarlı katı yumurtaya, balık yumurtasından karides ve kaparili rulo somona, slotkadan taramaya pek çok mezenin bulunduğu tabak kızarmış ekmek ile servis ediliyor.