Özellikle ikinci yarısı zorlu geçen 2018 yılına ilişkin büyüme verileri açıklandı. Büyüme verileri geçmişe dönük olduğu için yaşadıklarımızın tescili anlamına geliyor. Bu nedenle açıklanan büyüme verisini daha çok geleceğe ışık tutan yanları ile değerlendirelim;
Son Çeyrekteki Daralmaya Rağmen 2018 Yılında Ekonomi Yüzde 2,6 Büyümeyi Başardı
2018 yılının dördüncü çeyreğinde tarım sektörü yüzde 0,5, sanayi sektörü yüzde 6,4, finansal sektör yüzde 16,2 ve inşaat sektörü yüzde 8,7 küçülmüştür. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörü ise 2018 yılı 4. çeyreğinde yüzde 0,3 daralmıştır. Son çeyrekteki bu daralmaya karşın 2018 yılının genelinde tarım sektörü yüzde 1,3, sanayi sektörü yüzde 1,1 ve finansal kesim yüzde 1,7 büyürken, inşaat sektörü yüzde 1,9 küçülmüştür. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörü ise 2018 yılında yüzde 5,6 büyümüştür. İnşaat hariç sektörler 2018 yılını büyüme ile kapatmıştır. Ekonomide hizmetler sektörü göreceli olarak daha iyi bir performans göstermiştir.
 
Özel Tüketim ve Yatırım Harcamaları Olumsuz Etkilendi
 
2018 yılı dördüncü çeyrekte özel tüketim harcamaları yüzde 8,9, sabit sermaye yatırımları ise yüzde 12,9 daralmıştır. 2018 yılında özel tüketim harcamaları yüzde 1,1 artarken, sabit sermaye yatırımları ise yüzde 1,7 daralmıştır. 2018 yılının son çeyreğinde makine ve teçhizat yatırımları yüzde 25,8 küçülmüştür. 2018 yılının genelinde makine ve teçhizat yatırımları yüzde 8,9 küçülmüştür.Ekonomide son çeyrekte yaşanan daralmanın ana unsurları olarak özel tüketim ve yatırım harcamalarındaki kuvvetli küçülme öne çıkmaktadır.
 
Son Çeyrekteki Daralmanın Nedenleri Geleceğe Işık Tutuyor
 
2018 yılının son çeyreğinde ekonomide yaşanan küçülmenin iki ana nedeni bulunmaktadır. İlki enflasyon, faizler ve döviz kurlarındaki artışlar ile birlikte hane halklarının satın alma gücünün erozyona uğraması ile şirketlerin mali yapılarının bozulmasıdır. Özel tüketim harcamalarında yılın son çeyreğinde sert düşüş yaşanmıştır. Yüksek enflasyon hane halklarının satın alma gücünü azaltmıştır. İkincisi ise uygulanmaya başlanan ekonomide dengelenme programının yarattığı daraltıcı etkidir.
 
Sanayide ve İnşaat Sektöründe Küçülme
 
Sektörler itibariyle değerlendirildiğinde son çeyrekte sanayide ve inşaat sektöründe çok keskin bir daralma yaşanmıştır. Bu daralma sadece talepteki küçülmeden değil aynı zamanda sektörlerin ve firmaların yaşadıkları mali sıkıntılardan da kaynaklanmıştır. Sanayide son çeyrekte çok keskin bir daralma ortaya çıkmıştır. İhracat artışı iç talepteki daralmayı ikame edememiştir.
Makine ve Teçhizat Yatırımlarında Son On Yılın En Yüksek Daralması
 
Sabit sermaye yatırımları ise finansal koşullardaki bozulma ve faiz oranlarındaki artışlar ile birlikte son çeyrekte önemli ölçüde küçülmüştür. Özelikle makine ve teçhizat yatırımlarında son 10 yılın en sert çeyrek daralması yaşanmıştır. İç talepteki kuvvetli daralma, kapasite kullanım oranlarındaki düşüş, faiz oranlarındaki artış ve döviz kurlarındaki artış makine ve teçhizat yatırımlarını çok olumsuz etkilemiştir. Makine ve teçhizat yatırımlarındaki iyileşme ise ancak sektörlerdeki iyileşme ve normalleşmeden sonra gerçekleşecektir.
 
2019 Yılında Sanayi ve İnşaattan Başlayacak İyileşmeye İhtiyaç Var
 
Ekonomide son çeyrekte yaşanan küçülme 2019 yılına da sarkacaktır. Mevcut ekonomide dengeleme politikaları ile iyileşme süreci uzamaktadır. Diğer yandan firmaların mali yapılarında kalıcı bir iyileşme sağlanmadan büyümeye geçiş de ötelenecektir. Ekonomide özellikle sanayi ve inşaat sektörlerinde ve de özel tüketim harcamaları ile sabit sermaye yatırımları harcamalarında toparlanmaya ihtiyaç bulunmaktadır. Aksi takdirde ekonomi uzun sürekli bir resesyona girebilecektir.
 
Son Söz; ekonomide iyileşme için yapısal adımlara da ihtiyaç var.