Doğu Afrika’nın En Büyük Ekonomisi KENYA
Doğu Afrika’nın en büyük ekonomisi olan Kenya, son yıllarda birçok yabancı firmanın ilgi odağında yer almaktadır. Kenya, kozmetik, otel ekipmanları ve inşaat malzemeleri sektörleri başta olmak üzere birçok sektörde Türk ihracatçılara önemli fırsatlar sunmaktadır.
Başkent Nairobi
Önemli Şehirler Mombasa, Nakuru, Eldoret, Kisumu, Thika
Yönetim Biçimi Cumhuriyet
Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta
Bağımsızlık 1963 Birleşik Krallık
Konuşulan Diller Svahili ve İngilizce
Nüfus 48 Milyon
Ortalama Yaşam Süresi 61.1
Yüzölçümü 569,250 km2
Dini %45 Protestan, %33 Roman Katolik, %10 Müslüman, %10 Yerel dinler
Para Birimi Kenya Şilini
 
ÜLKE BULGULARI VE PAZAR FIRSATLARI
Genel
2018 yılında cari fiyatlara göre, 88 milyar dolar olacağı tahmin edilen GSYİH’nın 2024 yılında 159 milyar dolar olması beklenmektedir.
Kenya, 2018 yılı itibariyle 194 ülke arasında dünyanın 67. büyük ekonomisidir.
2018 yılında %3 oranında artarak 48 milyon kişi olan nüfusu ile dünyada 29. sırada yer alan Kenya’nın 2024 yılında 56 milyon kişilik nüfusa sahip olacağı tahmin edilmektedir.
Cari fiyatlara göre Kenya, 2018 yılında 1.831 dolarlık kişi başına düşen milli gelir ile dünyada 148. sırada yer almaktadır.
Ülkenin Ar-Ge harcamalarının GSYİH içindeki payı 2005-2017 yılında %1 olup dünyada 44. sıradadır.
2018 yılı verilerine göre ülkenin GSYİH'sı içinde tarım sektörünün payı %34, sanayinin %16 ve hizmetler sektörünün %43’tür.
2018 yılında tüketici fiyatlarına göre yıllık ortalama enflasyon oranı yüzde 5’tir.
Ülkedeki işsiz sayısının toplam işgücüne oranı 2018 yılında %11 olup dünyada işsizliğin yüksek olduğu ülkeler arasında 37. sıradadır.
2018 yılında %5 oranında açık veren cari ödemeler dengesinin GSYİH'ya oranının, 2024 yılında da %5 oranında açık vermesi beklenmektedir.
2018 yılında %16 olduğu tahmin edilen ülkedeki toplam yatırımların GSYİH'ya oranının, 2024 yılında %17 olması beklenmektedir.
Kenya, 2018 yılında 2 milyar dolar ile doğrudan yabancı yatırım çeken ülkeler arasında 71. sıradadır.
2016-2018 döneminde toplam doğrudan yabancı yatırım miktarı 7 milyar dolar olan Kenya, 2018 yılında 14 milyar dolarlık toplam yabancı sermaye stoku ile dünyada 105. sıradadır.
Kenya, İnsani Gelişmişlik Endeksi’ne göre 189 ülke arasında 142. sıradadır.
Kenya, Ekonomik Serbestlik Endeksi’ne göre 186 ülke arasında 130. sıradadır.
Kenya, Küresel Rekabetçilik açısından 141 ülke arasında 95. sıradadır.
Kenya, İş Yapma Kolaylığı açısından 190 ülke arasında 56. sıradadır.

Dış Ticaret
2018 yılında 6 milyar dolarlık ihracatla dünyada 109. sırada olan ülkenin ihracat yaptığı başlıca ülkeler: Uganda, Pakistan, ABD, Hollanda, İngiltere, Birleşik Arap Emirlikleri ve Tanzanya’dır. Ülkenin ihracatında Türkiye %0,4 pay ile 44. sıradadır.

Ülkenin 2018 yılında ihraç ettiği başlıca ürünler: Çay, kesme çiçek, işlenmiş petrol ürünleri, kahve, titanyum cevheri, taze sebze-meyve ve ilaçlardır.
Yüksek teknoloji ihracatı 2018 yılında 55 milyon dolar olan Kenya dünyada 80. sıradadır.

2018 yılında 17,4 milyar dolarlık ithalatla dünya ithalatında 85. sırada olan ülkenin ithalat yaptığı başlıca ülkeler: Çin, Hindistan, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Japonya, Güney Afrika, ABD ve Uganda’dır. Ülkenin ithalatında Türkiye %1,1 pay ile 19. sıradadır.
2018 yılında ithal ettiği başlıca ürünler: İşlenmiş petrol ürünleri, motorlu taşıtlar, palm yağı, ilaçlar, demir-çelik ürünleri, buğday, telefon setleri, pirinç ve şekerdir.

Ülkemizle Ticari ve Ekonomik İlişkiler
Türkiye ile Kenya arasında ticaret dengesi ülkemiz lehinedir. İkili ticaretimiz fasıllar itibariyle ele alındığında, ihracatımızın daha çok sanayi ürünlerinden teşekkül ettiğini, ithalatımızın ise, yağlı tohumlar gibi üretiminde geleneksel olarak açık verdiğimiz ve gıda sanayimizin ihtiyaç duyduğu ürün gruplarından oluştuğu görülmektedir.
Deri sanayimizin ihtiyacı olan ham postlar ve derilerin yanı sıra, kahve ve kimi minerallerin çok ciddi meblağlarda olmayan miktarlarda bu ülkeden karşılandığı görülmektedir. Kenya’ya ihracatımızda başlıca ürünlerin ise yıllar itibarıyla kısmi değişiklik göstermekle beraber hijyenik eşya, oto yedek parçaları, traktör, buğday unu, elektrikli su ısıtıcıları ve demir-çelik çubuk gibi ürünlerden oluşmaktadır.
Kenya’nın genel olarak ihraç ürünleri çeşidi sınırlı olup, Türkiye’nin Kenya’dan ithalatında başlıca ürünler tohum, çay, sığır derisi ve kesme çiçektir. Türkiye-Kenya ilişkileri, Kenya’nın 1963 yılında bağımsızlığını kazandığı günden bu yana her geçen gün gelişen bir seyir izlemiş, ülkemizin Nairobi Büyükelçiliği 1968 yılında faaliyete geçmiştir. Kenya da 2012 yılında Ankara’da Büyükelçilik açmıştır.
2018 yılında ülkeye ihracatımız 208 milyon dolardır. 2018 yılında ülkenin toplam ihracatımızdaki payı %0,12 olup 90. sıradadır.
2018 yılında ülkeden ithalatımız 19 milyon dolardır. 2018 yılında ülkenin toplam ithalatımızdaki payı %0,01 olup 116. sıradadır.
2018 yılında Kenya ile ticarette Türkiye’nin 189 milyon dolar dış ticaret fazlası verdiği gözlenmektedir.
Ülkenin 2018 yılı toplam ithalatına göre:

• Azotlu mineral veya kimyasal gübreler ithalatının %21'i
• Kendine özgü bir fonksiyonu olan diğer makinalar ve mekanik cihazlar ithalatının %29'u
• Elektrikli su ısıtıcıları, elektro-termik cihazlar, ortam ısıtıcıları, saç ve el kurutucuları, ütüler, rezistanslar ithalatının %27'si
• Malt hülasası; un, nişasta ve malt esaslı müstahzarlar ithalatının %21'i
• Tohum, hububat, kuru baklagilleri temizleme, tasnif etme ayıklama ve öğütmeye mahsus makina ve cihazlar ithalatının %13'ü
• Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve dondurucu cihazlar ve ısı pompaları ithalatının %6'sı
• Makarnalar ve kuskus ithalatının %26'sı
• Plastikten diğer levha, plaka, şerit, film, folye (gözeneksiz) ithalatının %6'sı
• Hijyenik havlular ve tamponlar, bebek bezleri ve benzeri hijyenik eşya ithalatının %6'sı
• Karbonat; peroksikarbonat; amonyum karbonat içeren ticari amonyum karbonat ithalatının %25'i
• Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları ithalatının %5'i
• Silah barutu ithalatının %100'ü
• Sentetik filament demetleri ithalatının %7'si
• Sentetik devamsız lifler (taranmış, ileri işlem görmüş) ithalatının %70'i
• Demir veya çelikten sobalar, mutfak soba ve ocakları, barbekü, mangal, gaz ocakları vb ile bunların aksam ve parçaları ithalatının %19'u,
• Demir veya çelikten sıkıştırılmış veya sıvı hale getirilmiş gazlar için kaplar ithalatının %13'ü
• Sabunlar, yüzey aktif organik ürünler ve müstahzarlar ithalatının %10'u
• Kadınlar ve kız çocuk için takım elbise, takım, ceket, blazer, elbise, etek, pantolon etek, vb. (yüzme kıyafetleri hariç) ithalatının %5'i
• Tişörtler, fanilalar, atletler, kaşkorseler ve diğer iç giyim eşyası (örme) ithalatının %9'u
• Erkekler ve erkek çocuk için takım elbise, takım, ceket, blazer, pantolon, tulum ve şort (yüzme kıyafeti hariç) ithalatının %5'i Türkiye’den yapılmaktadır.

Genel Değerlendirme
Kenya, Doğu Afrika'nın önemli ticaret, finans, iletişim ve lojistik merkezlerinden birisi konumundadır. Doğu Afrika'ya giriş kapısı olarak değerlendirilebilecek olan Kenya, alt yapı ve üst yapı kurumlarıyla bu kimliğini pekiştirmiştir.
Kenya, altyapısı, eğitim düzeyi, liberal ekonomik sistemi, yabancı sermaye, dış ticaret ve kambiyo rejimleriyle Doğu Afrika bölgesinin en gelişmiş ülkesidir. Nitekim birçok yabancı uluslararası şirketin Doğu Afrika Bölgesi yönetim merkezi Nairobi’dedir. Kenya’da çok sayıda yabancı yatırımcıdan oluşan, bölgesel düzeyde faaliyet gösteren aktif ve dinamik bir özel sektör mevcuttur.
Kenya, 88 milyar dolarlık milli geliri, 48 milyonluk nüfusu, 23 milyar doların üzerindeki dış ticaret hacmi ile tüm Afrika'nın sekizinci Doğu Afrika’nın da ikinci büyük ekonomisidir.
Kenya stratejik konumu nedeniyle, Uganda, Ruanda, Burundi, Demokratik Kongo’nun doğusu ve Güney Sudan pazarlarına da giriş noktasıdır. Mombasa Limanı bu bölgelerin hepsine hizmet etmektedir.
Kenya’da 24 adet Türk sermayeli firma bulunmaktadır. Kozmetik, otel ekipmanları ve inşaat malzemeleri sektörlerinde faaliyet gösteren ihracatçılar için Kenya ve Doğu Afrika hedef pazar olarak değerlendirilebilir.
Son yıllarda birçok yabancı firmanın ilgi odağında olan Kenya’da dünyada yaşanan gelişmelere paralel olarak gıda ve hızlı tüketim ürünlerine yönelik talep artışı ile birlikte kalitenin ön plana çıkmakta olduğu görülmektedir. Bu durumun ülkemiz menşeli mal ve hizmetlerin gelecekte piyasada daha çok tercih edilmesine katkı sağlayacağı öngörülmektedir.