Ürün veya hizmetlerin, belirlenen veya istenen ihtiyaçları karşılayacak özelliklerde olması kalite olarak nitelendirilir. Kalitenin belirlenmesi için gerekli bileşenler standart üreten kuruluşlar (TSE, ISO EN gibi), deney laboratuvarları, akreditasyon kuruluşları (TÜRKAK), kalibrasyon ve metroloji (UME), endüstriyel üretici ve satıcıları, müşteriler ve muayene kuruluşlarıdır.

Kalite kontrolün amacı istenen kalitede ürün üretmek, müşteri memnuniyeti sağlamak, üretim maliyetinin düşürülmesi, hatalı üretimlerin (firelerin) azaltılması ve minimum maliyetle maksimum kazanç elde etmektir. Kalitenin performans, dayanıklılık, kullanışlılık, estetik, özellik, standartlara uygunluk, güvenirlik ve kalite anlayışı olarak 8 yönü vardır.

Kalite kontrol işlemlerinde karşılaşılabilecek terimler hata, uygunsuzluk ve kabul/ret edilme durumudur. Hata istenen seviyedeki kaliteden sapma durumudur. Ürün veya servisin istenen veya kullanım gereksinimlerindeki memnuniyeti karşılamaya engel olan kalite kusurlarıdır. Uygunsuzluk istenen seviyedeki kaliteden sapma durumudur. Ürün veya servisin kendisinden beklenen gereksinimleri karşılamaya engel olan kalite kusurlarıdır. Kabul/ret edilme durumu bir ürünün kabul ve reddedilme durumudur ve uygunsuzluk yüzdesi veya 100 birimdeki (adet, metre, yarda gibi) uygunsuzluk sayısı ile yapılabilir.

Tekstil maddelerinin üretimleri sırasında, gerek kalitenin iyileştirilmesi gerek standart dışı üretimin önlenmesi için, pek çok aşamada çeşitli testler yapılır. Test işlemleri hammaddenin test edilmesi ile başlar.

şletmeye gelen hammadde hatalı ya da standart dışı ise hedeflenen mamul kalitesinin elde edilmesi mümkün değildir. İplik işletmesinde hammadde lif, dokuma işletmesinde hammadde iplik ve konfeksiyon işletmesinde hammadde kumaştır.

İşletmeye alınan malzemenin istenilen özelliklerde olup olmadığı test edildikten sonra uygun olmayan malzeme reddedilir ya da üretim şartlarında gerekli değişiklikler yapılır. Hammadde özellikleri ile ilgili standartlar uygun bir seviyede seçilmelidir, aksi halde yeterli özellikteki malzemenin reddi ya da uygun olmayan malzemenin işletmeye alınması söz konusudur.


Tekstillere yapılan testler genel olarak fiziksel ve analitik-kimyasal testler olarak iki ana gruba ayrılır. Fiziksel testlerin ana temaları yırtılma, kopma, patlama, dikiş kayması, aşınma, çekmezlik, renk haslığı ve yanmazlıktır. Analitik ve kimyasal testler DSC (Diferansiyel Taramalı Kalorimetre), TGA (Termogravimetrik), FT-IR (Fourier Dönüşümlü Kızılötesi Spektroskopisi), SEM (Taramalı Elektron Mikroskopisi), temas açısı, viskozite tayini, spektrofotometre, elyaf olmayan madde miktarı, pH tayini, mikroskop ile lif kesit şekli tespiti, filament sayısı tespiti ve lif inceliği tayini analizleri olarak sınıflandırılabilir.

MAZYAR AHRARI
TEKSTİL YÜKSEK MÜHENDİSİ
2244 TÜBİTAK SANAYİ DOKTORA PROGRAMI BURSİYERİ