GSYİH (Milyon $) 1.062.000
Kişi Başı GSYİH (S) 29.222
Büyüme Oranı (%) 3
Nüfus 35.489.000
Yüzölçümü (km²) 2.149.690
Başkent Riyad
Para Birimi Suudi Arabistan Riyali (SAR)
Türkiye ve Suudi Arabistan arasındaki ekonomik ve ticari ilişkiler, her geçen gün artarak devam ediyor. İlişkilerin normalleşmesinin yarı sıra 2 ülkenin Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının kavşağında çok stratejik bir konumda bulunması da aralarındaki ticarete katkıda bulunuyor. Bu durum, Türk ihracatçıların, birçok ürün ve sektörde Suudi Arabistan'ın güvenilir iş ortağı konumuna gelmesini sağlıyor.
İdari ve Siyasi Yapısı
Агар yarımadasında yer alan Suudi Arabistan'ın; güney ve güneydoğusunda Yemen, Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin bulunması sebebiyle Hint okyanusu ve Umman Körfeziyle deniz sınırları bulunmamaktadır. Ülkenin doğusunda Katar yer almaktadır. Batıda Kızıldeniz ve doğuda Basra Körfezi'ne deniz kıyısı vardır. Suudi Arabistan; kuzeyinde Kuveyt, Irak ve Ürdün ile kara sınırına sahiptir. 2015 yılından itibaren Kral Selman ülkeyi yönetmektedir. Suudi Arabistan'da seçilmiş bir parlamento yoktur. Bu durumda siyasi partiler ve seçim sistemi de söz konusu değildir.
Dini meselelerle ilgili davalar şeriat mahkemelerinde ele alınırken; vergi, şirket işleri ve elektrik, gaz, su gibi modern hayata ilişkin meselelerde davalara idari mahkemeler bakmaktadır. Yerel mahkemelerin ağır suçlarla ilgili olmayan kararlarının temyiz edilip edilmeyeceğine Adalet Bakanlığı; ağır suçların temyiz edilip edilmeyeceğine ise üç hâkimden oluşan bir kurul tarafından karar verilmektedir. Biri Riyad'da ve diğeri Mekke'de olmak üzere iki temyiz mahkemesi mevcuttur. İdam dışında son merci, bu temyiz mahkemeleridir. İdam cezasında ise son kararı kral vermektedir.
Doğal Kaynaklar
Suudi Arabistan petrol ve doğalgaz zengini ülkedir. Venezuela'dan sonra dünyanın ikinci büyük petrol rezervine (267 milyar varil) sahiptir. Ülkenin kanıtlanmış doğal gaz rezervlerinde artış görülmektedir. Ülkede 8,4 trilyon m³ doğal gaz rezervi olduğu tahmin edilmektedir. Bu miktar tüm dünya toplam gaz rezervinin yüzde 4,2'sini teşkil etmekle birlikte, İran ve Katar'daki rezervlerden daha düşüktür. Suudi Arabistan'da altın gümüş, bakır çinko, boksit, manyezit ve fosfat yatakları da bulunmaktadır. İklim her mevsim sıcak ve kurak olduğundan, hurma dışında sulama yapılmaksızın üretilebilecek bir meyve ya da sebze yetişmemektedir. Su kıtlığı, ülkede sanayileşmeyi de zorlaştıran bir unsur olarak görülmektedir.
Genel Ekonomik Görünüm
1 trilyon dolar olduğu tahmin edilen GSYİH ile 196 ülke arasında dünyanın 18. büyük ekonomisidir. Bu çerçevede, yaklaşık 30 bin dolarlık kişi başına düşen milli gelir ile de dünyada 42. sırada yer almaktadır. Kamu gelirlerinin yüzde 85-90'ı, ihracat gelirlerinin ise yüzde 90'ı petrol sektöründen elde edilmektedir. Petrol gelirleri ve ucuz enerji, diğer sanayilerin (demir çelik ürünleri, inşaat malzemeleri, gıda işleme, mühendislik, kimyasallar ve metal üretimi gibi) gelişmesine de yardımcı olmaktadır. Suudi Arabistan hükümetinin ekonomiyle ilgili öncelikli hedefi, tabii kaynaklara ve yabancı emeğe bağımlılığı azaltarak geleceğe daha fazla güvenle bakabilmektir. Bunun için yerli sanayinin gelişmesi teşvik edilirken, yabancı işçi çalıştırılması üzerine sınırlamalar getirilmiştir. Petrol dışındaki sektörler, ekonominin çeşitlendirilmesine yönelik çalışmalarla birlikte giderek önem kazanmaya başlamıştır. Petrol dışındaki sektörlerde özel sektörün 2/3 oranında ağırlığı vardır. Özel sektör ithalat, toptancılık ve perakendecilik, finans, inşaat, ziraat, madencilik ve hizmet sektöründe yoğunlaşmıştır. Konut piyasası ve inşaat malzemeleri gibi arzın kıt olduğu alanlarda yaşanan talep artışı nedeniyle enflasyon üzerinde oluşan bu baskı, gıda fiyatlarındaki artışın ve Suudi Arabistan riyalinin endekslendiği ABD dolarının diğer önemli kurlar karşısındaki zayıflığının etkisiyle daha da artmıştır. Petrol ürünleri, temel gıda maddeleri ve ilaç gibi üretim alanlarında ise fiyat kontrolleri ve sübvansiyonlar devam etmektedir.
Yatırım Harcamaları Artırılacak
Ülkenin idari ve finansal merkezi olan Riyad'da petrole dayalı sanayi gelişmiştir. Bütçede yatırım harcamalarının da artırılması hedeflenmektedir. Kamu yatırımlarının artırılarak ekonomik çeşitliliğin sağlanması ve yabancı yatırımcıların ülkeye çekilmesi, yüksek yaşam standartlarının korunması açısından önem verilen bir husustur. Özel yatırımların çeşitli yollarla teşvik edilmesi ile ilgili çalışmalar yürütülmektedir. Petrol fiyatlarına ilişkin tahminlerin bazı dönemlerde tutmaması nedeniyle 5 yıllık kalkınma planlarına ve yıllık bütçelerine uyulmakta zorluk çekilmiştir. Riyalin 1986 yılından beri 1 dolar: 3,745 SAR üzerinden dolara endekslenmesi, petrol fiyatlarına ya da kamu harcamaları politikalarına bağlı olarak döviz kurunda ve faiz oranlarında yaşanabilecek istikrarsızlıkları bir ölçüde engellemiştir. 2021 yılı verilerine göre, ülke GSYİH'sı içinde tarım sektörünün payı yüzde 2, sanayinin yüzde 46 ve hizmetler sektörünün yüzde 52 oranındadır.
Türkiye'nin Suudi Arabistan İle Dış Ticareti
2022 yılında ülkeye ihracatımız bir önceki yıla göre yüzde 304 artmıştır. Suudi Arabistan'ın toplam ihracatımızdaki payı yüzde 0,4 olup, 50. sıradadır. 2022 yılında ülkeden ithalatımız bir önceki yıla göre yüzde 20 artmıştır. Toplam ithalatımızdaki payı yüzde 1,1 olup, 18. sıradadır.
Türkiye'nin Suudi Arabistan'a İhracatında Başlıca Ürünler
- Dokunmuş halılar ve dokumaya elverişli maddelerden diğer yer kaplamaları.
- Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar.
- Yontulmaya veya inşaata elverişli işlenmiş taşlar (kayagan taşı hariç), mozik için küp şeklinde taşlar, Granüller.
Türkiye'nin Suudi Arabistan'da İthalatında Başlıca Ürünler
- Propilen ve diğer olefinlerin polimerleri (ilk şekillerde).
- Etilen polimerleri (ilk şekillerde).
- Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar.
Müteahhitlik Sektörü İçin Büyük Fırsatlar
Türk müteahhitlik sektörü için büyük fırsatlar sunan Suudi Arabistan'ın, özellikle 2030 Vizyon Projeleri arasında yer alan Noam, Diriyah Gate, Qiddiya, Amalla ve Kızıldeniz başta olmak üzere birçok projesi önemli fırsatlara imkan tanıyor. Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ile Suudi Arabistan Merkezi Saklama Kuruluşu (Edaa) arasında kısa bir süre önce menkul kıymet ve yatırımcı hizmetlerinde tecrübe paylaşımı, iş birliklerinin teşvik edilmesi ve yenilikçi uygulamaların entegrasyonunun desteklenmesine ilişkin bir mutabakat zaptı imzalandı. İş birliği planlanan alanlar arasında merkezi saklama hizmetlerinin yanı sıra elektronik oy kullanımı, veri hizmetleri ve blok zincir gibi gelişen teknoloji uygulamaları da bulunuyor.
İhracatta Yükseliş İvmesi Sürüyor
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TIM) verilerine göre, Türkiye'nin Suudi Arabistan'a ihracatı, yılın ilk yarısında 1 milyar 113 milyon dolara çıktı. Türkiye, Suudi Arabistan'a geçen yılın ilk yarısında 131 milyon 394 bin dolarlık dış satım gerçekleştirmişti. İlk yarıda Suudi Arabistan, Türkiye'nin en fazla ihracat yaptığı 21. ülke olarak kayıtlara geçti. 2023'ün ilk yarısında Türkiye'nin en fazla ihracat yaptığı ülkeler 9 milyar 452 milyon dolarla Almanya, 6 milyar 80 milyon dolarla ABD, 5 milyar 566 milyon dolarla Birleşik Krallık, 5 milyar 510 milyon dolarla İtalya ve 4 milyar 982 milyon dolarla İspanya oldu. İlk yarıda Türkiye'nin ihracatını değer bazında en fazla artırdığı ülke, 2 milyar 280 milyon dolarla Rusya Federasyonu olarak kayıtlara geçti. İhracat artışında Rusya Federasyonu'nu, 982 milyon 170 bin dolarla Suudi Arabistan, 574 milyon 657 bin dolarla Ukrayna, 574 milyon 423 bin dolarla Fransa ve 355 milyon 135 bin dolarla Birleşik Arap Emirlikleri takip etti.
Halı Sektörü, İhracatı Sırtladı
Suudi Arabistan'a ilk yarıda en fazla ihracatı 154 milyon 528 bin dolarla halı sektörü yaptı. Halı sektörünü, 112 milyon 987 bin dolarla kimyevi maddeler ve mamulleri, 109 milyon 845 bin dolarla hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri, 87 milyon 896 bin dolarla hazır giyim ve konfeksiyon, 86 milyon 855 bin dolarla makine ve aksamları izledi. Suudi Arabistan'a değer bazında en fazla ihracat artışı 154 milyon 428 bin dolarla halı sektöründe oldu.
Bursa'dan 44,5 Milyon Dolar İhracat
Ülkeye, hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri 105 milyon 61 bin dolar, hazır giyim ve konfeksiyon 83 milyon 537 bin dolar, makine ve aksamları 74 milyon 546 bin dolar, demir ve demir dışı metaller 73 milyon 626 bin dolarlık ihracat artışı kaydetti. Suudi Arabistan'a, demir ve demir dışı metaller sektörü 74 milyon 589 bin dolarlık dış satım gerçekleştirdi. Ülkeye, İstanbul'dan 486 milyon 358 bin dolarlık, Gaziantep'ten 166 milyon 239 bin dolarlık, Ankara'dan 70 milyon 792 bin dolarlık, Hatay'dan 60 milyon 627 bin dolarlık ve Bursa'dan 44 milyon 597 bin dolarlık ihracat gerçekleşti.
5 Başlıkta Önemli Anlaşmalar İmzalandı
17 Temmuz tarihinde Türkiye ve Suudi Arabistan arasında ya- tırım, savunma sanayii, enerji, savunma ve iletişim alanında anlaşmalar imzalandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman başkanlığındaki heyetler arası görüşmelerin ardından anlaşmalara imza atıldı. Türkiye Cumhuriyeti ile Suudi Arabistan Krallığı arasında Doğrudan Yatırımın Teşvik Edilmesi Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Burak Dağlıoğlu ile Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Khalid Al-Falih tarafından imzalandı.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı ile Suudi Arabistan Krallığı Enformasyon Bakanlığı Arasında İletişim Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptina, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ile Suudi Arabistan Medya Bakanı Salman bin Yusuf Al-Dawsari imza attı. Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanlığı ile Suudi Arabistan Krallığı Savunma Bakanlığı Arasında İşbirliğine İlişkin Uygulama Planı, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman Al-Suud tarafından imzalandı. Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Suudi Arabistan Krallığı Enerji Bakanlığı arasındaki Enerji Alanında Mutabakat Zaptı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ile Suudi Arabistan Enerji Bakanı Prens Abdulaziz bin Salman Al-Suud tarafından imzalandı. Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı ile Baykar Arasında İşbirliği Sözleşmesi'nde Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar ve Suudi Arabistan Savunma Bakan Yardımcısı Halid Bin Hüseyin El Bayari'nin imzaları yer aldı. Öte yandan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman'a Türkiye'nin ilk yerli otomobili Togg'u hediye etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Veliaht Prens Selman, Al Salam Sarayı'nın avlusunda bir süre Pamukkale beyazı rengindeki Togg'u inceledi. Erdoğan, oteline Veliaht Prens Selman'ın kullandığı Togg ile gitti.