Belçika düşük nüfus ve küçük bir yüzölçümüne sahip olmasına karşın Avrupa Birliği’nin önemli gümrük kapılarından biri olması nedeniyle, yatırım ve ticaret açısından güçlü bir potansiyel taşımaktadır.
GENEL GÖRÜNÜM
1830 yılında Hollanda’dan bağımsızlığını kazanan ve iki dünya savaşında Almanya tarafından işgal edilen Belçika, son dönemde gelişmiş, modern ve teknolojik anlamda ilerleme kaydetmiş bir ülke olarak tanınıyor.
Belçika’da Flaman, Valon ve Brüksel bölgesi olmak üzere resmi tanınırlığı ve özerkliği olan 3 bölge bulunmaktadır. Ülkede Flaman bölgesinin nüfusu yaklaşık 6, Valon bölgesinin ise 1 milyon civarındayken, başkent Brüksel bölgesinin yüzde 20’sini Flamanlar oluşturuyor.
Avrupa Birliği’nin merkezi Belçika, başkenti Brüksel’de birçok AB kurumuna ve üyesi olduğu NATO’nun karargahına ev sahipliği yapıyor.
Belçika’nın Fransa, Almanya, Lüksemburg ve Hollanda ile sınırı bulunuyor. Belçika’da yaşayan yaklaşık 250 bin Türk asıllı vatandaş, Türkiye-Belçika ilişkilerine yön veren temel etkenler arasında bulunuyor. Belçika’daki Türkler ülkedeki en büyük ikinci yabancı topluluğu oluşturuyor.
KÜNYE
Resmi Adı : Belçika Krallığı
Yönetim Biçimi : Anayasal Monarşi altında Federal Parlamenter Demokrasi
Resmi Dili : Flamanca, Fransızca ve Almanca
Yüzölçümü : 30.528 km2
Nüfusu : 11.492.641 (2020)
%57,7 Flaman Bölgesi
%31,7 Valon Bölgesi (%1 Alman toplumu)
%10,6 Brüksel Bölgesi
Nüfus Yoğunluğu: 374 kişi / km2
Etnik Grup: Belçikalı %75, İtalyan %4,1, Faslı %3,7, Fransız %2,4, Türk %2 (250.000)
Büyük kentler : Brüksel, Antwerp, Gent, Liege, Charleroi
Büyük limanlar : Anvers, Bruges, Ghent, Ostend, Charleroi, Genk, La Louvière, Liège, Namur
EKONOMİ
Belçika, AB ülkeleri arasındaki en açık ekonomilerden biridir. 2019 tahminlerine göre gayri safi yurt içi hasılası 473 milyar dolar olan Belçika’nın kişi başına geliri 41 bin 200 euro civarında. 2019’da büyüme oranı yüzde 1,4 olan Belçika’nın ihracatı 397, ithalatı da 381 milyar euro. Ülke dünya ticaretinde ihracatta 12, ithalatta 14. sırada yer alıyor.
Ülkede işsizlik oranı yüzde 5,4 iken, enflasyon 2019’da yüzde 1,4 oranında kaydedildi.
KONUM
Avrupa pazarına mükemmel bir geçiş noktası niteliği taşıyan Belçika, Brüksel merkezli 250 km’lik bir yarıçap içinde toplam 5 ülkeye ulaşım imkanı sağlamaktadır. Lojistik açıdan oldukça önemli bir ülke olan Belçika’nın 153.595 km karayolu ve 1.763 km otoyolu tamamen komşu ülkeler ile birleşmiş durumdadır.
Hızlı tren ile Londra, Paris, Amsterdam Köln ve Frankfurt gibi Avrupa’nın önemli şehirlerine kısa sürede ulaşım imkanı sunan ülke ayrıca Avrupa’nın en büyük 2. limanı olan Anvers limanına ev sahipliği yapmaktadır.
ANVERS LİMANI
Dünya’nın en büyük limanları arasında (12.068 hektar)
2019 yılında 238 milyon tonluk deniz taşımacılığı
Toplam GSYH’nin yaklaşık %5’i
900 firma, 144 bin kişilik istihdam
870 doğrudan varış noktası
Avrupa’nın en büyük entegre petrokimya kümelenmesi
BANKACILIK SİSTEMİ
Belçika bankacılık sistemi yüksek bir sermaye yoğunluğuna sahiptir. 1960'larda başlayan banka birleşmeleri de bu süreci güçlendirmiştir.
Ülkenin önde gelen bankaları BNP Paribas Fortis, KBC, Belfius ve ING Belçika bireysel ve özel bankacılık, kurumsal finansman ve ödeme hizmetleri gibi geniş bir hizmet yelpazesi sunmaktadır.
Belçika ekonomisi gibi bankacılık sektöründe de yüksek derecede uluslararası açıklık öne çıkmaktadır. Belçika'da mukim 87 bankanın % 84'ü yabancı kuruluşların şubeleri ya da iştirakleriyken, sadece %16'sının çoğunluk hissesi Belçika'ya aittir. 13 kredi kurumunun 25 ülkede 87 kuruluşu bulunmaktadır.
Belçika'da 2.983 banka şubesi bulunmaktadır. E-bankacılık ve mobil bankacılık güçlü bir şekilde artmaktadır; abone sayısı internet bankacılığında 12,9 milyon, mobil bankacılık için 7 milyona ulaşmıştır.
E-TİCARET
Belçika’da internet penetrasyonu yüzde 90’a ulaşmıştır. Nüfusun yüzde 70’i online ticaret platformlarını aktif şekilde kullanmaktadır.
• En yoğun 15-24 yaş grubu ve aylık geliri 3.500 euro ve üzeri
• En fazla aylık alışveriş (%48)
• Aylık 100 euro üzeri alışveriş %60
• En çok kullanılan bilgisayar, akıllı telefon kullanımında hızlı artış
• Ürün teslimatı - Eve teslim %63
• Moda %61, Seyehat %50, eğlence %49, bilgisayar/elektronik %46 ve sağlık/bakım %39
• Tecihlerde fiyat en önemli etken %22 ancak güvenilirlik/güvenlik önemi artıyor
• S-commerce; sosyal medyanın etkisi (%26)
SEKTÖRLER
Belçika’da tarımın GSYİH’e ve istihdama katkısı oldukça düşüktür.
İmalat sanayi, toplam ekonomi içindeki payı azalmış olsa da Belçika ekonomisi için ürettiği katma değer ve ihracattaki ağırlığı ile önemini korumaktadır.
Belçika sanayisinin güçlü sektörleri olan kimya, gıda, eczacılık, metal ve metal ürünleri imalat sanayi toplam katma değerinin yaklaşık %60’ını oluşturmaktadır.
Brüksel-Başkent Bölgesinde hizmetler sektörünün ağırlığı daha yüksektir. Hizmetler sektöründe bankacılık, telekomünikasyon, yazılım ve iş danışmanlık hizmetleri öne çıkmaktadır.
İstihdam, ihracat, katma değer, ciro, yatırım, Ar-Ge harcamaları ve patent sayısı açısından büyük önem arz eden kimyasallar, temel eczacılık ürünleri ve kauçuk ve plastik ürünleri sektörleri, Belçika ekonomisi için kilit sektörlerdendir.
2019 yılı ilk çeyreğinde bu üç sektör toplam 93.186 direkt istihdam sağlarken, 2018 yılında, Belçika’nın toplam ihracatının %33,2’si, imalat sanayinde toplam cironun %23,5’u, üretilen toplam katma değerin ise %38,8’i bu sektörlerden gelmektedir. Ayrıca, 2018 yılı yatırımlarının %29,2’si, 2017 yılı toplam Ar-Ge harcamalarının %59’u bu sektörlerde gerçekleşmiştir. Belçika’da alınan patentlerin %33,1’i kimyasallar sektöründendir.
AB ülkeleri içinde Belçika eczacılık sektöründe, kişi başı araştırma ve geliştirme alanında yatırımlarda birinci (2019 yılında 3,8 milyar €), ihracatta ve klinik deney uygulamalarında ikinci, Ar-Ge istihdamında üçüncü sırada yer almaktadır.
Geçmişte dünyanın büyük otomobil üreticilerinden olan Belçika otomotiv sektörü hala önemli küresel oyunculardandır. Audi, Toyota, Volvo, Van Hool, VDL Jonckheere gibi firmaların üretim tesisleri bulunmaktadır. Belçika’da 2019 yılında 247 bin binek, 38,5 bin adet ağır ticari araç üretilmiştir.
BELÇİKA-TÜRKİYE EKONOMİK İLİŞKİLERİ
Belçika küçük bir nüfus ve yüzölçümüne sahip olmasına karşın Avrupa Birliğinin önemli gümrük kapılarından olması, AB içi transit ticaretin ve üçüncü ülkelerden AB’ye ve AB’den üçüncü ülkelere ticaretin yoğun bir şekilde gerçekleştirilmesi nedeniyle, büyük bir yatırım ve ticaret potansiyeline sahiptir.
Belçika dış ticaretinde Türkiye’nin payı %1,2 seviyesindeyken, ülkemiz Belçika ihracatında 14, ithalatında ise 15. sırada yer almaktadır.
Belçika ülkemizde en fazla yatırım yapan 8. ülkedir. 2002-2020 Temmuz dönemi DDY toplamı 8,85 milyar dolar seviyesindedir. Ülkemizde yaklaşık 649 Belçika sermayeli firma faaliyetlerini sürdürmektedir.
AB -Türkiye Gümrük Birliği, Belçika’daki Türk nüfus, ticari ve ekonomik ilişkiler açısından avantaj sağlamaktadır. Petrokimya, organik kimyasallar ve eczacılık ürünleri, bilgi teknolojileri, elektronik ticaret ve ilgili hizmet sektörleri, 3. ülkelerde müteahhitlik projeleri potansiyel işbirliği alanları arasında yer almaktadır.