2024 yılı bütçe teklifi açıklandı. 2024 yılı bütçesi bir yandan enflasyon ile mücadelede maliye politikalarını şekillendirirken, diğer yandan depremin yaralarının sarılmasına ağırlık vermektedir. Aynı zamanda bütçenin gelir ve gider kalemlerinin dağılımı iktisadi faaliyetleri de doğrudan ve dolaylı olarak etkileyecektir.
Bütçe Gelirleri, Giderleri ve Açık Reel Olarak Artacak
2024 yılında yüzde 33 oranında bir yıl sonu hedefi bulunmaktadır. Yine GSYH deflatörü yüzde 55,3 olarak beklenmektedir. Bu çerçevede 2024 yılı bütçesinde reel olarak büyümeler olacağı görülmektedir. Bütçe harcamaları artışı yüzde 69,0 ve 11,1 trilyon TL olarak öngörülmektedir. Bütçe gelirleri artışı yüzde 70,5 ve 8,44 trilyon TL olarak tahmin edilmektedir. Bütçenin gelir ve giderleri reel olarak önemli ölçüde artacaktır. Bütçe açığı ise yüzde 61,6 artarak 2,65 trilyon TL olarak hesaplanmaktadır. 2024 bütçesindeki reel büyümeler ve bütçe açığı dikkate alındığında maliye politikası enflasyonla ile mücadeleye yeterli destek sağlayamayacaktır. Tam tersine 2024 bütçesinin enflasyonist etkileri olacaktır. Ancak bütçedeki reel büyümelerin ve açığın büyük ölçüde ve kaçınılmaz olarak deprem harcamalarından kaynaklandığı da görülmektedir.
Yüksek Bütçe Açığı ve Finansman İhtiyacı
2023 yılındaki yüksek bütçe açığının etkisi ile 2024 yılında ödenecek olan faiz giderleri yüzde 94 artarak 1,25 trilyon TL olacaktır. Yine 2024 yılı bütçesinde 2,65 trilyon TL bir açık öngörülmektedir. Bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 6,4 olarak öngörülmektedir. Yüksek bütçe açığının finansmanı ise bir diğer mali baskı alanı oluşturacaktır. Küresel borçlanma maliyetleri ve sıkı finansman koşulları dikkate alındığında bütçe açığının finansmanı büyük ölçüde içeriden karşılanacaktır. İçeride sıkılaştırma politikaları nedeniyle kredi büyümesi zaten sınırlanmış durumdadır. Bütçe açığının yüksek finansman ihtiyacı içeriden bankalarca karşılanacaktır ve bu da bankaların kredilere ayıracakları kaynakları azaltacaktır. Kredi bulunurluğu daha da azalacaktır. Firmalar için özkaynak finansmanının önemi artmaktadır.
Yeni Vergiler Gelebilir
2024 yılı bütçesinde vergi gelirlerinde yüzde 73,4 artış hedeflenmektedir. Reel olarak da yüzde 33 enflasyon hedefi ile hesaplandığında yüzde 30,4 artış beklentisi bulunmaktadır. Yüzde 4 ekonomik büyüme çerçevesinde bütçede iddialı bir vergi artışı hedefi yer almıştır. Bu hedefin tutturulması için etkin tahsilat/tahakkuk oranının artması, kayıt dışının azaltılması veya yeni vergiler ihdas ettirilmesi ve vergi oranlarında artışlar yapılması gerekmektedir. Bütçenin sunumunda yeni vergiler ve oran artışları yer almamıştır. Ancak özellikle yerel seçimler sonrası yeni vergiler veya veri oranlarında artışlar gündeme gelecektir.
Reel Sektöre 376 Milyar TL Destek
2024 yılı bütçesinde reel sektöre 376,5 milyar TL destek ve yardım sağlanacaktır. Sosyal Güvenlik Kurumu işveren prim ödemeleri için 165,9 milyar lira, krediler sübvansiyon desteği olarak 86 milyar lira, Halk Bankası esnaf kredileri sübvansiyon desteği için 30,4 milyar lira, Mesleki eğitim kapsamında ödenen Devlet katkısı için 25,2 milyar lira ve İhracat başta olmak üzere diğer reel sektör destekleri için 69 milyar lira kaynak ayrılmıştır. 2024 bütçesinde tarım destekleri ise 384 milyar TL olacaktır. Tarımsal destek programları için 91,6 milyar lira, tarım sektörü yatırım ödenekleri için 100,6 milyar lira, tarımsal kredi sübvansiyonu, müdahale alımları, tarımsal KİT’lerin finansmanı ve ihracat destekleri için 191,8 milyar lira ayrılmıştır.
Harcamalara Ayrılan Kaynaklar Artacak
2023 yılı bütçesinde deprem harcamaları 762 milyar TL olurken, 2024 bütçesinden de 1,03 trilyon TL harcama yapılacaktır. 2024 yılında Savunma Sanayii Destekleme Fonu’na aktarılacak tutar dahil savunmaya 1,14 trilyon TL ayrılmıştır. Yerel yönetim seçimlerinin olduğu 2024’te il özel idareleri dahil yerel yönetimler için 859,6 milyar TL ödenek ayrılmıştır. Yatırımlar için ise 788 milyar TL ödenek bulunmaktadır. Deprem imarı, savunma sanayi, yerel yönetimlerin alt yapı başta olmak üzere harcamaları ve kamu yatırımları ile ilişkili alanlarda işler olumlu etkilenecektir. Ayrıca bütçedeki personel harcamaları kalemindeki yüzde 92,5 artış hedefi yüksek kamu ücret ve maaş artışları olacağını göstermektedir. Bunun da enflasyonist etkisi olacaktır.
"2024 yılı bütçesi iktisadi faaliyetleri ve ekonomik büyümeyi destekleyecek, ancak enflasyon ile mücadeleye katkısı sınırlı kalacaktır. "